.png){kind=logo}
Béo phì là gì?
Béo phì được định nghĩa đơn giản như là tình trạng dư thừa mỡ phân bố bất thường trên cơ thể.
Cách tính béo phì:
Cân nặng lý tưởng so với chiều cao (IBWH):
cân nặng đo được
IBWH = ------------------------------------------------ x 100
Cân nặng trung bình so với chiều cao
Béo phì khi IBWH ≥ 120%
Béo phì khi cân nặng so với chiều cao > + 2SD
Chỉ số khối cơ thể (BMI):
Cân nặng (kg)
BMI = ---------------------
(Chiều cao)2 (m)
Lứa tuổi 10-19 tuổi: Theo WHO sử dụng chỉ số BMI.
Nguyên nhân của béo phì
Béo phì đơn thuần:
- Thay đổi cân bằng năng lượng
- Tăng lượng thu vào
- Giảm lượng tiêu hao
Béo phì do nội tiết:
- Suy giáp trạng: béo toàn thân, lùn , da khô và thiểu năng trí tuệ.
- Cường năng tuyến thượng thận (U nam hoá vỏ tượng thận): béo bụng, da đỏ có vết rạn , nhiều trứng cá, huyết áp cao.
- Thiểu năng sinh dục: Thường gặp trong 1 số hội chứng: Prader-Willi béo bụng, lùn, thiểu năng trí tuệ và hay gặp tinh hoàn ẩn. Lorence Moon Biel béo đều toàn thân, đái nhạt, thừa ngón và có tật về mắt
- Bệnh về não: Thường gặp do các tổn thương vùng dưới đồi, sau di chứng viêm não. Béo thường có kèm theo thiểu năng trí tuệ hoặc có triệu chứng thần kinh khu trú.
- Dùng thuốc: Uống Corticoid kéo dài trong điều trị bệnh hen, bệnh khớp, hội chứng thận hư hoặc vô tình uống thuốc đông y có trộn lẫn corticoid để điều trị chàm, dị ứng và hen. Đặc điểm béo của hội chứng Cushing, béo bụng là chủ yếu và không tìm thấy nguyên nhân trừ khai thác bệnh sử có sử dụng thuốc corticoid.
Yếu tố nguy cơ
- Tiền sử gia đình
- Thực phẩm
- Các thức ăn hàng ngày
- Các loại ăn nhanh
- Gia đình có ít con
- Thiểu năng trí tuệ và béo phì
- Hoạt động ít và béo phì
Các xét nghiệm thăm dò
- Rối loạn Lipids máu : Cholesterol, Triglyxerit có thể tăng
- Rối loạn đường máu và dung nạp glucose
- Định lượng nội tiết tố tuyến thượng thận; tuyến giáp; tuyến yên…
- Thăm dò tìm nguyên nhân béo phì: chụp sọ não, SA ổ bụng…
Chẩn đoán béo phì
- Không khó, nhìn có thể đoán được là béo phì.
- Để chắc chắn béo phì, cần tính BMI đối với trẻ ≥ 10 tuổi và tính cân nặng lý tưởng so với chiều cao đối với trẻ < 10 tuổi.
- Nhưng chẩn đoán nguyên nhân của béo phì rất phức tạp có khi cần phải làm những xét nghiệm định lượng hocmon và làm nhiễm sắc thể mới chẩn đoán nguyên nhân gây béo phì.
Điều trị
Chế độ ăn:
- Là nguyên tắc cơ bản để hạn chế nguồn cung cấp năng lượng dư thừa của trẻ.
- Tuy nhiên, trẻ em là cơ thể đang lớn do đó chỉ hạn chế thực phẩm giầu năng lượng như dầu mỡ, đường, bánh kẹo ngọt và cho trẻ ăn hạn chế tinh bột.
- Mục tiêu sao cho trong những tháng đầu kiểm soát chế độ ăn trẻ không tăng cân hoặc tăng <0,5kg/ tháng
Thể dục trị liệu:
- Là biện pháp đơn giản làm giảm lượng mỡ dư thừa trong cơ thể.
- Nên hướng cho trẻ tìm môn thể thao phù hợp mà trẻ thích mới áp dụng được.
- Các môn thể thao thường là nhảy dây, bơi lội, chạy hoặc đi bộ nhanh khoảng 60 phút/ ngày.
Tâm lý liệu pháp:
- Phải cho trẻ biết những hậu quả của béo phì cũng như khó hoà nhập với các bạn ở trường hoặc bị bạn trêu đùa.
- Trong 1 số trường hợp béo phì mức độ nặng cần chuyển trẻ đến các nhà tâm lý liệu pháp.
Nguồn: Bệnh viện Hoàn Mỹ Sài Gòn
