Những điều cần biết về phẫu thuật cắt u xơ tử cung

Nội dung chính của bài viết

• Cắt u xơ tử cung là một thủ thuật loại bỏ khối u hình thành trong tử cung để làm giảm các triệu trứng cho do u xơ gây ra.
• Ngoài ra, cắt u xơ tử cung là một giải pháp dành cho những phụ nữ có u xơ tử cung và muốn mang thai trong tương lai.
• Quy trình thực hiện cắt u xơ tử cung sẽ khác nhau, tùy thuộc vào từng phương pháp được sử dụng.
• Sau phẫu thuật cắt u xơ tử cung, thai kỳ sẽ có nguy cơ cao hơn nhưng có thể ngăn ngừa bằng cách đi khám thường xuyên.

Cắt u xơ tử cung là gì?

Cắt u xơ tử cung là thủ thuật loại bỏ khối u xơ hình thành trong tử cung. Không phải trường hợp u xơ tử cung nào cũng cần phải cắt bỏ. Thủ thuật này thường được thực hiện cho những trường hợp mà u xơ tử cung gây nên những triệu chứng như:

• Đau vùng chậu
• Kinh nguyệt ra nhiều và/hoặc kéo dài
• Chảy máu âm đạo bất thường
• Đi tiểu thường xuyên
• Đau đớn khi quan hệ tình dục
• Khó thụ thai

Thủ thuật cắt u xơ tử cung có thể được thực hiện theo một trong ba phương pháp là:

• Phương pháp mổ mở: bác sĩ loại bỏ khối u xơ qua một đường mổ dài ở bụng dưới.
• Phẫu thuật nội soi ổ bụng: bác sĩ tạo một vài đường mổ nhỏ ở bụng để đưa ống nội soi và dụng cụ phẫu thuật vào rồi loại bỏ khối u xơ trong tử cung. Kỹ thuật này có thể được thực hiện bằng robot, ít xâm lấn và thời gian phục hồi nhanh hơn so với kỹ thuật mổ mở.
• Phẫu thuật nội soi buồng tử cung: đưa ống nội soi và dụng cụ phẫu thuật vào qua đường âm đạo và cổ tử cung để loại bỏ u xơ.

Đối tượng cần cắt u xơ tử cung

Cắt u xơ tử cung là một giải pháp dành cho những phụ nữ có u xơ tử cung và muốn mang thai trong tương lai hoặc muốn giữ lại tử cung vì một lý do nào đó nên không thể phẫu thuật cắt tử cung.

Không giống như phương pháp phẫu thuật cắt tử cung loại bỏ đi toàn bộ tử cung, thủ thuật cắt u xơ chỉ loại bỏ đi các khối u và vẫn giữ nguyên tử cung. Điều này cho phép người bệnh vẫn có thể mang thai bình thường sau này.

Bác sĩ sẽ lựa chọn một phương pháp phẫu thuật phù hợp dựa trên kích thước, số lượng và vị trí của u xơ:

• Với những trường hợp có có nhiều u xơ hoặc khối u quá lớn phát triển trong thành tử cung thì sẽ cần phải sử dụng phương pháp mổ mở.
• Nếu chỉ có khối u cỡ nhỏ và ít thì thường sẽ dùng sử dụng phương pháp phẫu thuật nội soi ổ bụng.
• Với những trường hợp khối u xơ cỡ nhỏ và phát triển vào bên trong buồng tử cung thì phẫu thuật nội soi buồng tử cung là lựa chọn phù hợp nhất.

Chuẩn bị cho ca phẫu thuật như thế nào?

Trước ca phẫu thuật, bác sĩ sẽ kê một số thuốc giảm kích thước của u xơ để có thể cắt bỏ một cách dễ dàng hơn.

Các loại thuốc chủ vận GnRH (hormone giải phóng Gonadotropin), ví dụ như leuprolide (Lupron) là những thuốc có tác dụng ngăn chặn sự sản xuất hormone estrogen và progesterone, từ đó đưa cơ thể bước vào trạng thái mãn kinh tạm thời. Một khi ngừng dùng các loại thuốc này thì chu kỳ kinh nguyệt sẽ trở lại bình thường và có thể mang thai.

Bác sĩ sẽ hướng dẫn cụ thể những gì cần chuẩn bị trước phẫu thuật và cách chăm sóc hậu phẫu.

Bệnh nhân sẽ cần làm một số phương pháp xét nghiệm, kiểm tra để đảm bảo đủ điều kiện tiến hành phẫu thuật. Bác sĩ sẽ quyết định những phương pháp cần thực hiện dựa trên các yếu tố nguy cơ nhưng thường sẽ gồm có:

• Xét nghiệm máu
• Đo điện tâm đồ
• Chụp cộng hưởng từ (MRI)
• Siêu âm vùng chậu

Bệnh nhân sẽ phải ngừng dùng một số loại thuốc trước ca mổ để tránh xảy ra những vấn đề không mong muốn, ví dụ sẽ cần ngừng các loại thuốc làm loãng máu (như aspirin) để tránh bị chảy nhiều máu trong quá trình làm thủ thuật. Cần cho bác sĩ biết tất cả những loại thuốc đang dùng, bao gồm cả thuốc kê đơn, thuốc không kê đơn, thảo dược và viên uống bổ sung để được hướng dẫn ngừng thuốc.

Nếu hút thuốc lá thì cần ngừng trong 6 đến 8 tuần trước ca phẫu thuật. Hút thuốc sẽ làm chậm tốc độ hồi phục và làm tăng nguy cơ xảy ra sự cố với tim mạch trong quá trình phẫu thuật. Ngoài ra sẽ cần phải ngừng ăn và uống trong một khoảng vài tiếng trước phẫu thuật theo yêu cầu của bác sĩ.

Quy trình thực hiện

Quy trình thực hiện sẽ khác nhau tùy thuộc vào phương pháp được sử dụng.

Phương pháp mổ mở

Trong quy trình cắt u xơ tử cung bằng phương pháp mổ mở, bệnh nhân sẽ được gây mê toàn thân.

Trước tiên, bác sĩ sẽ rạch một đường ở bụng dưới xuống đến tử cung. Đường rạch này có thể được thực hiện theo một số cách khác nhau như:

Một đường rạch ngang dài từ 7 – 10cm, nằm ngay trên xương mu. Đường rạch này ít gây đau hơn và để lại sẹo ngắn hơn nhưng chỉ phù hợp cho những trường hợp mà kích thước khối u xơ không quá lớn.

Một đường rạch dọc từ dưới rốn kéo dài xuống đến ngay trên xương mu. Đường rạch này phù hợp cho những trường hợp có u xơ tử cung cỡ lớn và ít gây chảy máu hơn nhưng hiện nay đã gần như không còn được sử dụng nữa.

Sau khi rạch, bác sĩ sẽ tiếp cận đến khối u xơ trong tử cung và tiến hành cắt bỏ rồi khâu các lớp lại với nhau. Đa số bệnh nhân đều cần ở lại viện từ 1 đến 3 ngày sau phẫu thuật.

Phẫu thuật nội soi ổ bụng

Với phương pháp này, người bệnh cũng được gây mê toàn thân. Bác sĩ sẽ tạo 4 đường rạch nhỏ, mỗi đường dài khoảng 1 – 2cm ở bụng dưới. Sau đó, khí carbon dioxide (CO2) sẽ được bơm vào trong để làm cho ổ bụng căng lên và bác sĩ có thể quan sát một cách rõ hơn.

Tiếp theo, bác sĩ đưa ống nội soi vào một đường rạch. Ống nội soi là ống nhỏ, dài có gắn đèn chiếu sáng và camera ở đầu. Các dụng cụ mổ sẽ được đưa vào qua các đường rạch khác.

Nếu ca phẫu thuật được thực hiện bằng robot thì bác sĩ sẽ điều khiển cánh tay robot qua một thiết bị bên ngoài.

Khối u xơ sẽ được cắt thành những mảnh nhỏ rồi gắp ra ngoài. Nếu kích thước khối u quá lớn thì bác sĩ sẽ tạo đường rạch dài hơn và chuyển sang phương pháp mổ mở.

Sau khi hoàn tất, các dụng cụ mổ và ống nội soi được lấy ra, khí CO2 được xả và đường rạch được đóng lại. Với phương pháp cắt u xơ này thì hầu hết bệnh nhân sẽ cần ở lại bệnh viện một đêm.

Phẫu thuật nội soi buồng tử cung

Trong quá trình phẫu thuật nội soi buồng tử cung, bệnh nhân sẽ được gây tê tại chỗ hoặc gây mê toàn thân.

Bác sĩ sẽ đưa một ống dài, hẹp có gắn đèn qua âm đạo và cổ tử cung vào bên trong tử cung rồi sau đó bơm một loại chất lỏng (thường là nước muối sinh lý) để làm cho tử cung căng lên và có thể quan sát u xơ được rõ ràng hơn.

Bác sĩ sẽ sử dụng vòng dây điện để cắt khối u thành nhiều mảnh và sau đó tháo chất lỏng, mang theo các mảnh u xơ ra ngoài.

Với phương pháp này thì người bệnh có thể về nhà ngay trong ngày.

Quá trình hồi phục

Giống như bất kỳ quy trình phẫu thuật nào, bệnh nhân sẽ bị đau sau khi làm thủ thuật cắt u xơ tử cung nhưng có thể dùng thuốc giảm đau mà bác sĩ kê. Kèm theo đó là hiện tượng chảy máu âm đạo kéo dài từ vài ngày đến vài tuần.

Thời gian có thể hoạt động trở lại như bình thường sẽ tùy thuộc vào phương pháp phẫu thuật được sử dụng. Phương pháp mổ mở có thời gian phục hồi lâu nhất.

Thời gian phục hồi của mỗi phương pháp thường là:

• Mổ mở: 4 đến 6 tuần
• Phẫu thuật nội soi ổ bụng: 2 đến 4 tuần
• Phẫu thuật nội soi buồng tử cung: 2 đến 3 ngày

Không được nâng đồ nặng, vận động mạnh hoặc tập thể dục khi vết mổ còn chưa liền hẳn. Bác sĩ sẽ có hướng dẫn cụ thể về thời gian có thể sinh hoạt trở lại bình thường.

Về thời gian cần ngừng quan hệ tình dục thì thường là khoảng 6 tuần nhưng có thể phải đợi từ 3 đến 6 tháng cho tử cung lành hoàn toàn mới được quan hệ mà không sử dụng biện pháp tránh thai để thụ thai, tùy thuộc vào quy trình phẫu thuật thực tế.

Hiệu quả của thủ thuật cắt u xơ tử cung

Trong hầu hết trường hợp, các triệu chứng như đau vùng chậu và kinh nguyệt ra nhiều đều giảm hẳn sau khi cắt u xơ tử cung. Tuy nhiên, u xơ có thể quay trở lại sau phẫu thuật, đặc biệt là ở những phụ nữ trẻ.

Các biến chứng và rủi ro

Bất kỳ ca phẫu thuật nào cũng đều tiềm ẩn rủi ro và cắt u xơ tử cung cũng vậy. Mặc dù thủ thuật này hiếm khi xảy ra rủi ro nhưng nếu có thì thường là:

• Nhiễm trùng
• Chảy máu nhiều
• Tổn thường các cơ quan quanh tử cung
• Thủng tử cung
• Hình thành mô sẹo gây bít tắc ống dẫn trứng và dẫn đến các vấn đề về khả năng sinh sản
• Hình thành u xơ mới và cần tiếp tục phẫu thuật

Cần đến bệnh viện ngay khi gặp bất kỳ hiện tượng nào dưới đây sau khi phẫu thuật:

• Chảy nhiều máu
• Sốt
• Đau đớn dữ dội
• Khó thở

Sẹo sẽ như thế nào?

Nếu phẫu thuật bằng phương pháp mổ mở thì sẽ có vết sẹo dài ở bụng dưới nhưng vết sẹo này nằm ẩn bên trong lông mu hoặc bên dưới quần lót và hơn nữa cũng sẽ mờ dần theo thời gian.

Vết sẹo có thể sẽ bị đau hoặc tê trong vài tháng nhưng sẽ tự hết dần. Nếu tình trạng này tiếp diễn trong thời gian dài hoặc vết sẹo ngày càng trở nên nhạy cảm hơn thì cần đến gặp bác sĩ để kiểm tra. Một số trường hợp sẽ cần mở lại vết sẹo để có thể liền lại một cách bình thường.

Phương pháp phẫu thuật nội soi ổ bụng và nội soi buồng tử cung chỉ để lại các vết sẹo nhỏ, bình thường sẽ ẩn bên trong quần áo và chỉ lộ ra ngoài khi mặc quần bikini cạp quá thấp hoặc áo croptop. Những vết sẹo này nhỏ hơn nhiều so với sẹo của phương pháp mổ mở và cũng sẽ mờ dần theo thời gian.

Khả năng mang thai và sinh nở trong tương lai

Khả năng mang thai sẽ phụ thuộc vào loại và số lượng u xơ. Những phụ nữ phải cắt bỏ từ 6 khối u xơ tử cung trở lên sẽ có khả năng mang thai thấp hơn so với những người chỉ phải cắt từ 5 khối u trở xuống.

Thủ thuật cắt u xơ có thể làm suy yếu tử cung và khiến cơ quan này có thể bị rách vào những tháng sau của thai kỳ khi thai nhi phát triển hoặc trong quá trình chuyển dạ. Do đó mà những phụ nữ từng cắt u xơ tử cung thường được bác sĩ chỉ định sinh mổ để tránh xảy ra rủi ro này và có thể sẽ cần tiến hành trước ngày dự sinh.

Quá trình mổ lấy thai có thể được thực hiện qua vết sẹo cắt u xơ để tránh có thêm sẹo mới.

Rủi ro có thể xảy ra khi mang thai

Sau phẫu thuật cắt u xơ tử cung, thai kỳ sẽ có nguy cơ cao hơn nhưng có thể ngăn ngừa bằng cách đi khám thường xuyên. Cần thông báo cho bác sĩ nếu đã từng phẫu thuật cắt u xơ tử cung trước khi mang thai. Điều này rất quan trọng và sẽ quyết định đến thời điểm và cách sinh nở. Với những trường hợp như vậy thì bác sĩ sẽ khuyên mổ lấy thai để tránh xảy ra những rủi ro khi sinh thường. Do tử cung đã từng trải qua phẫu thuật nên sẽ có những chỗ bị yếu và dễ bị vỡ nếu sinh thường. Cần đến bệnh viện ngay khi bị đau tử cung hoặc chảy máu âm đạo trong thời gian mang thai vì đây có thể là những dấu hiệu vỡ tử cung.