Những vấn đề sau phẫu thuật cắt tử cung

Nội dung chính của bài viết

• Cắt tử cung sẽ gây ra cả những vấn đề tạm thời và vấn đề về lâu dài cho phụ nữ.
• Về ngắn hạn thì phẫu thuật cắt tử cung có thể gây đau và chảy máu âm đạo bất thường. Và về lâu dài thì một khi trải qua ca phẫu thuật này, phụ nữ sẽ không thể mang thai được nữa.
• Tuy nhiên, phương pháp phẫu thuật này sẽ giúp chấm dứt các triệu chứng như đau vùng chậu mãn tính, kinh nguyệt ra nhiều và các triệu chứng khó chịu khác.
• Hãy nói chuyện kỹ với bác sĩ để hiểu về những lợi ích và rủi ro của quy trình phẫu thuật này.

Tại sao cần cắt tử cung?

Cắt tử cung là quy trình phẫu thuật để loại bỏ tử cung của người phụ nữ. Có nhiều lý do khác nhau cần cắt tử cung, gồm có:

• U xơ tử cung gây đau, kinh nguyệt bất thường hoặc các vấn đề khác
• Sa tử cung – tình trạng mà tử cung lệch khỏi vị trí bình thường và tụt xuống vào ống âm đạo
• Ung thư tử cung, cổ tử cung hoặc buồng trứng
• Lạc nội mạc tử cung – mô niêm mạc tử cung phát triển ở những vị trí khác bên ngoài tử cung
• Chảy máu âm đạo bất thường
• Đau vùng chậu mãn tính
• Bệnh cơ tuyến tử cung - mô niêm mạc tử cung phát triển vào lớp cơ của tử cung, khiến cho thành tử cung dày lên.

Có một số loại cắt tử cung khác nhau gồm có:

• Cắt tử cung bán phần: chỉ cắt bỏ đi phần trên của tử cung và vẫn giữ nguyên cổ tử cung
• Cắt tử cung tiêu chuẩn: cắt toàn bộ tử cung và cả cổ tử cung
• Cắt tử cung toàn phần: cắt bỏ tử cung, cổ tử cung, một hoặc cả hai buồng trứng và ống dẫn trứng.

Quy trình phẫu thuật cắt tử cung có thể được thực hiện bằng phương pháp mổ mở, phẫu thuật qua đường âm đạo, phương pháp nội soi ổ bụng hoặc sử dụng robot. Phương pháp được sử dụng sẽ quyết định thời gian phục hồi và những vấn đề có thể gặp phải sau phẫu thuật.

Dưới đây là những vấn đề mà phụ nữ thường gặp phải sau phẫu thuật cắt tử cung.

Vấn đề tạm thời

Cắt tử cung có thể gây ra một số vấn đề về thể chất trong thời gian ngắn sau ca phẫu thuật. Một số người còn gặp phải những thay đổi về cảm xúc, tinh thần trong quá trình hồi phục.

Vấn đề về thể chất

Sau phẫu thuật cắt tử cung, bệnh nhân sẽ phải ở lại bệnh viện từ một đến hai ngày. Trong thời gian nằm viện, bệnh nhân sẽ được dùng thuốc giảm đau. Tuy nhiên, nếu phẫu thuật bằng phương pháp nội soi ổ bụng thì có thể về nhà ngay trong ngày.

Trong quá trình hồi phục, bệnh nhân sẽ gặp hiện tượng dịch tiết âm đạo có lẫn máu, hiện tượng này có thể kéo dài vài ngày hoặc vài tuần và cần dùng băng vệ sinh. Đây là điều hoàn toàn bình thường, không có gì phải lo lắng cả.

Thời gian để phục hồi sau cắt tử cung sẽ tùy thuộc vào quy trình phẫu thuật được thực hiện. Hầu hết bệnh nhân đều có thể sinh hoạt trở lại như bình thường sau khoảng 6 tuần nếu cắt tử cung bằng phương pháp mổ mở.

Nếu cắt tử cung qua đường âm đạo thì thời gian phục hồi sẽ nhanh hơn. Bệnh nhân có thể sinh hoạt trở lại bình thường chỉ sau từ 3 đến 4 tuần.

Trong một vài tuần đầu sau phẫu thuật cắt tử cung thì sẽ còn có những hiện tượng khác như:

• Đau ở vết mổ
• Sưng, đỏ hoặc bầm tím tại vị trí vết mổ
• Nóng hoặc ngứa quanh vết mổ
• Tê bì ở gần vết mổ hoặc tê lan xuống chân

Nếu cắt tử cung toàn phần (cắt bỏ cả buồng trứng) thì phụ nữ sẽ ngay lập tức bắt đầu mãn kinh và gặp những dấu hiệu, triệu chứng như:

• Bốc hỏa
• Khô âm đạo
• Đổ mồ hôi về đêm
• Khó ngủ
• Giảm ham muốn tình dục
• Người mệt mỏi

Vấn đề về cảm xúc, tinh thần

Tử cung là một cơ quan quan trọng đối với chức năng sinh sản của phụ nữ, là nơi mà trứng sau khi thụ tinh sẽ bám vào làm tổ và phát triển thành bào thai. Tử cung sẽ bảo vệ và nuôi dưỡng thai nhi cho đến khi sinh. Việc không còn cơ quan này có nghĩa là phụ nữ sẽ không thể mang thai được nữa. Điều này sẽ gây tác động lớn đến tâm lý của những phụ nữ vẫn còn muốn có con. Khi không còn tử cung, phụ nữ cũng sẽ chấm dứt chu kỳ kinh nguyệt.

Đối với một số người, việc không còn phải lo lắng về khả năng mang thai ngoài ý muốn, không cần sử dụng các biện pháp tránh thai và không phải trải qua những kỳ kinh nguyệt đau đớn, khó chịu mỗi tháng là một lợi ích lớn của phẫu thuật cắt tử cung nhưng việc thiếu đi một cơ quan quan trọng trong cơ thể vẫn sẽ gây ra một số thay đổi về tâm lý, cảm xúc nhất định.

Bên cạnh đó, khi còn cắt đi cả hai buồng trứng thì nồng độ estrogen trong cơ thể sẽ giảm đột ngột và đưa cơ thể vào thời kỳ mãn kinh ngay lập tức. Điều này cũng sẽ gây ra những thay đổi về tâm lý cho phụ nữ.

Vấn đề về lâu dài

Sau khi cắt bỏ tử cung, phụ nữ sẽ không còn có kinh nguyệt nữa và cũng không thể mang thai trong tương lai. Đây là những thay đổi vĩnh viễn.

Sa nội tạng là vấn đề có thể xảy ra sau ca phẫu thuật này. Một nghiên cứu vào năm 2014 được thực hiện trên 150.000 phụ nữ đã từng cắt tử cung cho thấy rằng 12% trong số đó cần phẫu thuật để điều trị sa tạng vùng chậu.

Trong một số trường hợp bị sa tạng, âm đạo không còn gắn với tử cung và cổ tử cung nên bị xệ xuống và thậm chí nhô ra bên ngoài cơ thể.

Các cơ quan khác như ruột hoặc bàng quang cũng có thể sa xuống vị trí của tử cung và đẩy vào âm đạo. Sa bàng quang sẽ dẫn đến các vấn đề về tiết niệu như tiểu không tự chủ hay thường xuyên buồn tiểu gấp và phải phẫu thuật để khắc phục.

Mặc dù không phải ai cũng bị sa tạng sau khi cắt tử cung nhưng để ngăn ngừa các vấn đề này thì nên tập các bài tập cơ sàn chậu để củng cố các cơ hỗ trợ những cơ quan trong vùng chậu cả trước và sau khi làm phẫu thuật. Một trong những biện pháp hiệu quả để củng cố cơ sàn chậu là bài tập Kegel. Đây là một bài tập đơn giản có thể thực hiện bất cứ lúc nào và ở bất cứ đâu.

Nếu như còn cắt bỏ cả hai buồng trứng trong quá trình cắt tử cung thì các triệu chứng mãn kinh sẽ bắt đầu xuất hiện ngay sau khi phẫu thuật và có thể kéo dài trong vài năm. Nếu chỉ cắt tử cung và không cắt buồng trứng thì sẽ mãn kinh sớm hơn bình thường, thường là trong vòng 5 năm kể từ khi phẫu thuật.

Khi cắt bỏ cả hai buồng trứng và bước vào thời kỳ mãn kinh thì phụ nữ sẽ gặp một số triệu chứng ảnh hưởng đến đời sống tình dục, ví dụ như:

• Khô âm đạo
• Đau rát khi quan hệ
• Giảm ham muốn tình dục

Nguyên nhân là bởi buồng trứng là cơ quan sản xuất hormone estrogen và khi không còn buồng trứng thì nồng độ estrogen trong cơ thể sẽ giảm mạnh mà đây lại là hormone có vai trò quyết định đến chức năng sinh dục của phụ nữ. Phụ nữ có thể cân nhắc một số biện pháp để khắc phục những vấn đề này, ví dụ như liệu pháp hormone thay thế.

Tuy nhiên, không phải ai cũng gặp phải các tác động tiêu cực đến đời sống tình dục sau phẫu thuật cắt tử cung. Trong nhiều trường hợp, chức năng tình dục còn được cải thiện vì việc cắt bỏ tử cung giúp chấm dứt các cơn đau mãn tính và hiện tượng chảy máu âm đạo bất thường.

Tìm hiểu thêm về chức năng tình dục sau khi cắt tử cung

Rủi ro

Giống như bất kỳ ca phẫu thuật nào, cắt tử cung cũng tiềm ẩn một số rủi ro, gồm có:

• Mất nhiều máu
• Tổn thương đến các mô, cơ quan xung quanh, ví dụ như bàng quang, niệu đạo, mạch máu và dây thần kinh
• Hình thành cục máu đông
• Nhiễm trùng
• Tác dụng phụ của thuốc gây mê, ví dụ như buồn nôn, chóng mặt, đau cơ..
• Tắc ruột

Những rủi ro này có thể xảy ra với bất kỳ quy trình phẫu thuật nào chứ không riêng phẫu thuật cắt tử cung. Trước ca mổ, bệnh nhân sẽ được thông báo về những rủi ro và hướng dẫn các biện pháp để giảm thiểu nguy cơ.

Nếu có bất kỳ thắc mắc hay lo ngại nào về quy trình phẫu thuật cắt tử cung thì đừng ngại hỏi bác sĩ để được giải đáp, ví dụ như:

• Có phương pháp nào không cần phẫu thuật có thể điều trị vấn đề không?
• Phải cắt tử cung bán phần hay toàn phần?
• Có thể giữ nguyên buồng trứng, ống dẫn trứng và cổ tử cung không? Nếu để lại thì có nguy cơ gì không?
• Sẽ phẫu thuật bằng phương pháp nào? Mổ mở, cắt tử cung qua đường âm đạo, phẫu thuật nội soi ổ bụng hay phẫu thuật bằng robot?
• Có cần tiếp tục làm xét nghiệm Pap smears định kỳ sau khi cắt tử cung không?
• Sau khi cắt buồng trứng thì có cần điều trị bằng liệu pháp hormone thay thế không?
• Phải ở lại viện bao lâu sau phẫu thuật?
• Thời gian phục hồi mất bao lâu?
• Sẽ có sẹo ở những vị trí nào?