Tốc độ ung thư vú phát triển nhanh thế nào? Thời gian trong bao lâu?

7 tháng trước 71

Người bệnh thường hỏi về tốc độ ung thư vú phát triển nhanh thế nào hoặc thời gian tăng gấp đôi của khối u vì cần cân nhắc xem phải chờ bao lâu để bắt đầu điều trị. Hơn nữa, tốc độ tăng trưởng rất quan trọng nếu người bệnh có khối u và đang trong quá trình theo dõi. Bài viết này được thạc sĩ bác sĩ Nguyễn Đỗ Thùy Giang, Trưởng khoa Ngoại Vú, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM sẽ cùng người bệnh xem xét yếu tố có thể ảnh thưởng đến tốc độ phát triển và thời gian phát triển của khối u ung thư vú. Đồng thời, bác sĩ cũng sẽ giải thích tại sao bài này cần thiết cho người bệnh ung thư vú.

ung thư vú phát triển nhanh

Tốc độ ung thư vú phát triển nhanh thế nào?

Tốc độ ung thư vú phát triển nhanh thế nào là khác nhau từng người bệnh. Tuy nhiên, một số nghiên cứu vẫn có thể ước tính chuyển biến có thể xảy ra của khối ung thư. Vì vậy, khi được chẩn đoán có khối u ở vú, người bệnh hãy làm theo bác sĩ hướng dẫn để đánh giá ngay tình trạng bệnh thay vì chờ đợi, trừ trường hợp bác sĩ chẩn đoán khối u chắc chắn lành tính.

Người bệnh sau khi được chẩn đoán ung thư vú thường tự hỏi: “Ung thư đã xuất hiện bao lâu?”. Để trả lời cho câu hỏi này, bác sĩ sẽ dựa trên cấu trúc di truyền, loại ung thư và mức độ tiến triển của tế bào ung thư để xác định thời gian khởi phát bệnh. Một số bác sĩ cho rằng có khả năng cao khối u bắt đầu hình thành ít nhất 5 năm trước khi được phát hiện.

Sẽ phi đạo đức nếu bệnh ung thư không điều trị và để xem khối ung thư vú phát triển nhanh như thế nào. Vì vậy, bác sĩ thường ước tính thời gian nhân đôi.

Tuy nhiên, khi xem xét mô hình này bác sĩ ước tính thời gian nhân đôi sẽ khác nhau tùy theo từng nghiên cứu. Cụ thể:

Một nghiên cứu năm 2018 ước tính thời gian tăng gấp đôi bằng cách xem xét hình ảnh siêu âm được chụp giữa chẩn đoán và phẫu thuật ở 265 người ung thư vú xâm lấn, để tìm sự khác biệt giữa phân nhóm ung thư vú. Kết quả, sự tăng trưởng thay đổi đáng kể dựa trên phân nhóm ung thư vú và nhận thấy được vai trò của thụ thể estrogen trong phân nhóm này. Trong khoảng thời gian trung bình 57 ngày có 36% khối u không thay đổi kích thước và 64% khối u phát triển với mức tăng thể tích trung bình là 34,5%. Đặc biệt, khối u vú thuộc nhóm bộ ba âm tính sẽ có thể tích tăng đáng kể và thời gian nhân đôi ngắn hơn so với khối u dương tính thụ thể estrogen và âm tính HER2. [1]
Một nghiên cứu tương tự năm 2016 xem xét sự tăng trưởng ở 323 người bệnh dựa trên hình ảnh siêu âm được chụp giữa chẩn đoán và phẫu thuật trong 31 ngày. Kết quả, trung bình khối u có đường kính tăng từ 1,47cm lên 1,56 cm. Tốc độ tăng trưởng hàng ngày tùy theo loại, gồm [2]:
- Tăng 1,003%/ngày với khối u bộ ba âm tính.
- Tăng 0,859%/ngày ở khối u âm tính với thụ thể HER2 dương tính hoặc âm tính.
- Tăng 0,208 %/ngày ở khối u dương tính với thụ thể estrogen.

Tế bào ung thư vú phát triển nhanh ra sao?

Tế bào ung thư vú phát triển nhanh và phân chia theo cấp số nhân, nghĩa là 1 tế bào trở thành 2, 2 tế bào trở thành 4,… Kích thước của khối u sẽ tăng nhanh hơn khi nó càng lớn. Tất cả tế bào không phải phân chia cùng lúc. Sự phát triển của ung thư có thể thay đổi ở các giai đoạn khác nhau khi khối u hình thành. So với nhiều loại ung thư, ung thư vú có “tỷ lệ tăng trưởng thấp”. Vì vậy, tỷ lệ tế bào ung thư trong chu kỳ tế bào hoạt động thấp.

Ung thư bắt đầu khi này có thể xảy ra trong thời gian dài, thậm chí nhiều thập kỷ trước khi tế bào ung thư hình thành.

Một số khối u chẳng hạn như u lympho và bệnh bạch cầu sẽ có tỷ lệ tăng trưởng cao và có thể hoạt động trong khoảng thời gian ngắn hơn nhiều trước khi phát hiện, ngay cả ở trẻ em.

Di căn – sự ăn lan của ung thư vú sang các bộ phận khác của cơ thể là nguyên nhân gây ra hầu hết ca tử vong do ung thư vú. Vì vậy, việc biết ung thư vú phát triển nhanh như thế nào rất quan trọng.

Ung thư vú thường lây lan đầu tiên đến hạch bạch huyết dưới cánh tay hoặc vùng nách cùng bên vú bệnh. Tình trạng này được gọi là ung thư vú dương tính với hạch bạch huyết. Ung thư vú này thuộc giai đoạn đầu nên khả năng chữa khỏi ngay cả khi đã xâm lấn hạch bạch huyết.

Khi ung thư vú phát triển nhanh lan đến các vùng như xương, não, phổi, gan,…. bệnh đã vào giai đoạn IV hoặc di căn. Bệnh ung thư lúc này khó chữa khỏi hoàn toàn.

Ung thư vú phát triển trong bao lâu?

Thời gian thực tế để ung thư vú phát triển từ tế bào ung thư thành khối u ung thư vẫn chưa được biết rõ. Bởi, ước tính dựa trên thời gian nhân đôi cho thấy tốc độ này luôn không đổi khi khối u phát triển.

Nếu điều này đúng, ung thư với thời gian nhân đôi khoảng 200 ngày sẽ mất 20 năm để phát triển thành khối u. Thời gian nhân đôi khoảng 100 ngày sẽ mất 10 năm mới có kết quả. Ngược lại, khối u vú có thời gian nhân đôi khoảng 20 ngày, chỉ mất 2 năm để phát triển.

Hầu hết nghiên cứu đều cho thấy, thời gian tăng gấp đôi trung bình khoảng từ 50-200 ngày. Như vậy, ung thư vú được chẩn đoán hiện nay đã bắt đầu sớm hơn ít nhất 5 năm. Điều này không giả định tốc độ tăng trưởng sẽ không đổi.

Nguyên nhân và các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển ung thư vú

Một số nghiên cứu đã xác định nguyên nhân và các yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ phát triển của ung thư vú, bao gồm:

Loại ung thư vú: Ung thư vú dạng viêm có xu hướng phát triển nhanh hơn nhiều so với loại ung thư vú khác.
Giai đoạn ung thư vú: Hầu hết, bệnh ung thư vú đều có khả năng ăn lan. Ung thư biểu mô tại chỗ hoặc ung thư vú giai đoạn 0 thường không xâm lấn vì khả năng ăn lan hạn chế và có thể chữa khỏi 100% bằng phẫu thuật. Tất cả giai đoạn khác của ung thư vú từ giai đoạn I – IV đều có khả năng xâm lấn. Tế bào ung thư sẽ ăn lan đến hạch bạch huyết, ngay cả khi ở giai đoạn đầu. Điều này có ý nghĩa rất quan trọng vì thấy được khả năng ung thư lan rộng ra ngoài vú.
Chỉ số Ki-67: Đo lường dấu hiệu khối u cụ thể. Kết quả, chỉ số cao hơn có nghĩa là thời gian nhân đôi nhanh hơn.
Tuổi tác: Ung thư vú ở phụ nữ trẻ có xu hướng phát triển nhanh hơn phụ nữ lớn tuổi mắc bệnh này. Đồng thời, khối u ở phụ nữ trẻ cũng có mức độ ác tính cao hơn.
Di truyền học: Bệnh sử gia đình có người mắc ung thư vú, người bệnh có nguy cơ mắc ung thư vú cao hơn do di truyền.
Tình trạng mãn kinh: phụ nữ trước mãn kinh có khối ung thư vú phát triển nhanh hơn ở phụ nữ sau mãn kinh. Điều này có thể do estrogen trong cơ thể.
Tình trạng thụ thể: Ung thư vú bộ ba âm tính nhìn chung phát triển nhanh hơn các khối u dương tính với thụ thể estrogen. Các khối u dương tính Her2 cũng phát triển nhanh hơn.
Điều trị bằng estrogen: phụ nữ sử dụng liệu pháp thay thế hormone sau mãn kinh có tốc độ phát triển khối u vú nhanh hơn.
Loại u ác tính: phần này mô tả hình dạng của tế bào, mức độ khối u cao hơn cho thấy thời gian nhân đôi nhanh hơn.

Tốc độ tăng trưởng ung thư vú theo các loại phổ biến

Tốc độ tăng trưởng ung thư vú phân loại nhóm là yếu tố chính trong sự phát triển. Tốc độ tăng trưởng của tế bào ung thư quyết định ung thư vú phát triển nhanh như thế nào. Đồng thời, bác sĩ cũng dựa vào mô hình “thời gian nhân đôi” để ước tính mức tăng trưởng đó. Các yếu tố khác bao gồm mức độ dấu hiệu sinh học u Ki-67 và độ ác tính của khối u sẽ liên quan đến đặc điểm vật lý của tế bào ung thư khi nhìn dưới kính hiển vi trong phòng thí nghiệm.

Một số loại ung thư vú có nhiều khả năng lây lan sớm hơn so với loại khác. Ví dụ, ung thư biểu mô ống có nhiều khả năng lây lan hơn ung thư biểu mô tiểu thùy giữa các khối u có cùng kích thước và giai đoạn.

Nhiều bệnh ung thư vú không lan đến hạch bạch huyết cho đến khi khối u có đường kính ít nhất từ 2cm-3cm. Mặt khác, một số loại có thể lây lan sớm, ngay cả khi khối u có kích thước nhỏ hơn 1cm.

Kích thước khối u và sự lan rộng đến hạch bạch huyết: Có rất ít bằng chứng cho thấy mối liên hệ giữa kích thước khối u và sự lan rộng của hạch đối với các khối u vú rất nhỏ và rất lớn. Với khối u nằm trong phạm vi thường thấy nhất trên lâm sàng, kích thước khối u tương quan với nguy cơ các hạch bạch huyết bị ảnh hưởng.

Phương pháp sàng lọc và chẩn đoán sự phát triển ung thư vú

Ung thư vú được phát hiện càng sớm, cơ hội chữa khỏi càng cao. Vì vậy, việc tầm soát chụp X-quang tuyến vú định kỳ và tự khám vú trở nên quan trọng.

1. Khám vú

Người bệnh có thể cảm nhận được khối u ở vú khác nhau. U có xu hướng lớn hơn khi chị em tự phát hiện so với lúc bác sĩ ghi nhận trong lúc khám tầm soát định kỳ. Cụ thể:

Khi được bác sĩ kiểm tra:
- U vú có kích thước từ 0,5 – 1,0cm có thể được sờ thấy bởi bác sĩ có kinh nghiệm.
- U vú có kích thước từ 1,0-1,5cm được tìm thấy trong khoảng 60% trường hợp.
- U vú có kích thước từ 2,0cm trở lên được phát hiện trong 96% trường hợp.
Khi phụ nữ tự khám:
- Kích thước trung bình của khối u là 1cm được phát hiện khi tự khám vú định kỳ.
- Kích thước trung bình của khối u là 2,62cm được phát hiện ở những phụ nữ không tự khám.

Không phải tất cả bác sĩ đều đồng ý về lợi ích của việc tự khám vú. Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ không khuyến nghị cụ thể việc khám vú thường xuyên hoặc tự khám vú. Bởi, có rất ít bằng chứng cho thấy việc thực hiện tự khám vú này thường xuyên sẽ hữu ích cho những phụ nữ có nguy cơ mắc ung thư vú ở mức trung bình, một số người có nguy cơ mắc bệnh ung thư vú cao hơn – có thể thấy việc tự kiểm tra hữu ích và mang lại sức mạnh. [3]

Việc tự kiểm tra vú sẽ giúp bạn biết được hình dáng và cảm giác bình thường của bộ ngực. Nếu vú có điều gì đó thay đổi, bạn có thể nhận thấy và thông báo cho bác sĩ sớm, đặc biệt điều rất có lợi nếu bạn mắc ung thư vú.

2. Chụp X-quang tuyến vú

Ung thư vú đôi khi được phát hiện khi còn rất nhỏ dưới sự hiện diện của vi vôi hóa ở vú. Cặn canxi nhỏ này có thể dấu hiệu sớm của bệnh ung thư. Kích thước trung bình của khối u được phát hiện qua chụp X-quang tuyến vú là 1,1cm. Khối u sớm nhất được tìm thấy trên chụp X-quang tuyến vú có đường kính từ 0,2cm-0,3cm.

Bác sĩ đã xem xét hiệu quả của chụp X-quang tuyến vú trong việc phát hiện ung thư vú. Sự gia tăng phụ nữ chụp X-quang tuyến vú từ những năm 1980 trở đi liên quan đến xu hướng kích thước trung bình của khối u tại thời điểm chẩn đoán ung thư vú.

Từ năm 1984-2014, kích thước trung bình của ung thư vú được chẩn đoán giảm 26%, từ 2,6cm xuống còn 2,0cm. Tuy nhiên, nghiên cứu khác đã xem xét kích thước của khối u vú khi chẩn đoán từ năm 2001-2014. Nghiên cứu này phát hiện, không giống như trước đó, kích thước khối u vú tăng từ 3%-13%.

3. MRI vú

Hiện vẫn rất ít dữ liệu mô tả kích thước trung bình hoặc nhỏ nhất của khối u vú khi chụp MRI vú. Công cụ này nhạy cảm và có giá trị hơn với phụ nữ có tiền sử gia đình mắc bệnh ung thư vú.

Kỹ thuật khác mới hơn là “MRI nhanh” có tỷ lệ phát hiện bệnh cao hơn so với chụp X-quang tuyến vú ở người có nguy cơ trung bình, đặc biệt phụ nữ có mô vú dày đặc.

Phòng ngừa ung thư vú phát triển nhanh thế nào?

Người bệnh phòng ngừa ung thư vú phát triển nhanh bằng cách hãy đến gặp bác sĩ chuyên khoa để kiểm tra và chụp X-quang tuyến vú định kỳ nhằm phát hiện ung thư vú ở giai đoạn sớm và điều trị mang lại kết quả tốt nhất. Bởi, tốc độ phát triển của ung thư có thể khác nhau, việc phát hiện sớm có thể mang lại kết quả tốt hơn.

Khoa Ngoại Vú, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM quy tụ các chuyên gia, bác sĩ giàu kinh nghiệm và liên tục cập nhật nhiều phương pháp điều trị mới trên thế giới giúp khám, tầm soát, chẩn đoán ung thư vú sớm, đưa ra kế hoạch điều trị toàn diện, hiệu quả và rút ngắn thời gian đáng kể. Đặc biệt, người bệnh có thể chia sẻ những khó khăn lo lắng với các thành viên trong “CLB bệnh nhân ung thư vú bệnh viện Tâm Anh”.

Ý nghĩa của việc suy nghĩ về tốc độ ung thư vú phát triển nhanh là xem thời gian tăng gấp đôi của khối lượng bướu. Tốc độ tăng trưởng là phần thời gian khối u nhân đôi và là thời gian để khối u tăng gấp đôi kích thước. Thông qua bài này, khách hàng hiểu hơn về tốc độ ung thư vú phát triển nhanh như thế nào. Đồng thời, người bệnh hãy chủ động đến gặp bác sĩ khoa Ngoại Vú, BVĐK Tâm Anh TP.HCM để được khám, chẩn đoán và lên liệu trình điều trị phù hợp.

Đọc toàn bộ bài viết