Tranh chấp đất đai: Hiểu thế nào và giải quyết ra sao? 

Tranh chấp đất đai là một mâu thuẫn rất thường xuất hiện trong việc mua bán, sở hữu và sử dụng nhà đất. Vậy nên định nghĩa như thế nào sẽ hợp lý, dễ hiểu và rõ ràng nhất? Có những cách nào giải quyết mâu thuẫn do tranh chấp đất ở? Hãy cùng Mogi tìm hiểu và phân tích ngay trong bài viết bên dưới.

Tranh chấp đất đai – Định nghĩa nào rõ ràng và dễ hiểu nhất? 

Tranh chấp đất đai hiện có rất nhiều sự tranh cãi xoay quanh việc định nghĩa vấn đề này. Cụ thể, một số người xem tranh chấp đất đai là xung đột về quyền sử dụng đất. Hay cũng có người hiểu rằng đó là mọi tranh chấp thường hay phát sinh trong quan hệ đất ở. Như mâu thuẫn về quyền sử dụng đất, quyền sở hữu đất, địa giới hành chính, mục đích sử dụng …

Đầu tiên cần phải hiểu rõ về khái niệm tranh chấp là gì? Tranh chấp là sự xung đột giữa hai bên về lợi ích hay quan điểm. Các bên tranh chấp có những quan điểm riêng biệt; Và những quan điểm đó sẽ có sự xung đột với nhau. 

Như vậy, việc tranh chấp đất đai chính là sự bất đồng, không nhất trí; Không đạt đến thỏa thuận về quyền sở hữu hoặc sử dụng tài sản nhà đất giữa hai hoặc nhiều bên. 

Pháp luật Việt Nam định nghĩa như thế nào về tranh chấp đất đai? 

Cách hiểu đúng về tranh chấp đất ở được quy định tại Khoản 24 Điều 3 Luật đất đai 2013: Tranh chấp tài sản nhà đất là tranh chấp về quyền sở hữu, sử dụng đất; Kèm theo đó cũng bao gồm các nghĩa vụ của người sử dụng đất giữa hai hoặc nhiều bên tham gia tranh chấp.

Như vậy, chúng tôi lưu ý rằng khái niệm hiểu về tranh chấp đất ở được ghi trong luật dân sự về tranh chấp đất ở là rất đầy đủ. Điều này bao gồm các tranh chấp về quyền sử dụng đất và quyền sở hữu đất hoặc địa giới hành chính. Trên đây là hai cách hiểu đúng và đơn giản nhất về việc tranh chấp đất ở. 

Tranh chấp đất đai được chia thành mấy loại và chúng khác nhau ở điểm nào? 

Thực trạng giải quyết tranh chấp đất đai hiện nay cho thấy rằng: Tranh chấp tài sản đất ở được chia thành hai loại, việc phân loại này là dựa trên biện pháp giải quyết tranh chấp đất đai. 

• Việc tranh chấp đất phải được hòa giải với UBND cấp xã nơi có đất; Vấn đề đặt ra là ai là người có quyền sử dụng đất.
• Có thể giải quyết tranh chấp bằng hòa giải tranh chấp đất đai. Việc này sẽ được các bên cùng thực hiện tại Uỷ ban nhân dân tại nơi có đất. Thường chỉ cần đến UBND cấp xã là đã có đủ thẩm quyền để hòa giải tranh chấp đất. Mục tiêu của thủ tục giải quyết tranh chấp đất ở này là xác định và thỏa thuận được: Ai sẽ là người có chủ quyền hoặc được sử dụng thửa đất đang tranh chấp đó. 
• Tranh chấp không yêu cầu hòa giải trong nội bộ UBND cấp xã nơi có đất. Đây là loại tranh chấp liên quan đến quyền sử dụng đất; Như tranh chấp về giao dịch liên quan đến quyền sử dụng đất; Tranh chấp quyền sử dụng đất về thừa kế; Quyền sử dụng đất khi đó là tài sản chung của hai vợ chồng. 

Quy trình giải quyết tranh chấp đất đai đối với dạng tranh chấp cần hòa giải tại UBND

Luật bất động sản khuyến khích người sử dụng đất tự thương lượng; Và giải quyết tranh chấp tài sản đất ở thông qua hòa giải ở cấp địa phương; Có thể nhờ sự tư vấn tranh chấp đất đai từ các cơ quan; Văn phòng am hiểu về luật bất động sản. Nếu không giải quyết được thì gửi văn bản; Là đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai đến Ủy ban nhân dân xã, huyện, thị trấn nơi có đất.

Nhóm tranh chấp tài sản đất ở phổ biến nhất là tranh chấp quyền sử dụng đất của chủ sở hữu. Nhìn chung có hai phân nhóm tranh chấp; Đó là tranh chấp ranh giới đất ở và tranh chấp quy hoạch sử dụng đất.

Có thể hiểu như thế nào về thuật ngữ tranh chấp ranh giới đất ở?

Tranh chấp ranh giới thửa đất là tranh chấp giữa người sử dụng đất liền kề và người sử dụng đất có chung đường đi. Đất của mỗi người sử dụng đất đều có đường biên giới. Nhưng đường biên giới đã xuất hiện mà một trong các bên không công nhận. Đây là một trong những tranh chấp thuộc nhóm Tranh tụng Quyền sử dụng đất.

Định nghĩa ra sao về khái niệm tranh chấp quy hoạch sử dụng đất? 

Tranh chấp cải tạo đất là tranh chấp giữa những người đang sử dụng đất trên một thửa đất cụ thể, người có quyền sử dụng mảnh đất trước đây thuộc quyền sử dụng của mình và người đang sử dụng mảnh đất đó với nhiều mục đích sử dụng khác nhau. 

Tranh chấp ở đây phải tính đến nguồn gốc sử dụng đất: Đó là đất mượn nhưng không trả lại; Đất thu hồi thuộc chủ trương thu hồi; Đất thuộc diện giải tỏa và nhận được tiền đền bù. . 

Cơ quan nào sẽ có thẩm quyền đủ để giải quyết tranh chấp tài sản đất ở? 

Theo điều 202 luật đất đai thì ủy ban nhân dân xã nơi có đất là cơ quan có thẩm quyền. Cụ thể hơn, chủ tịch UBND xã phụ trách công tác hòa giải tranh chấp tài sản đất ở tại địa phương mình; Trong quá trình thực hiện cần có sự phối hợp của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp xã và các tổ chức thành viên, các tổ chức xã hội khác.

Cập nhật quy định mới nhất về vấn đề tranh chấp đất đai

Hiện nay, có rất nhiều loại tranh chấp đất ở. Do đó, luật đất đai trong những năm gần đây cũng tách thành hai hệ thống cơ quan giải quyết tranh chấp nhà hoặc tài sản đất. Ở cấp độ thấp hơn đó là ủy ban nhân dân các cấp và tối cao là Tòa án. Như vậy, điểm bổ sung là cơ quan giải quyết tranh chấp đất đai lớn nhất là Tòa án nhân dân.

Các bên tranh chấp đất đai cần đến giải quyết tại Tòa án nhân dân khi nào? 

Thông thường, theo luật cũ, tranh chấp đất ở được chuyển đến UBND xã để giải quyết. Nhưng cách giải quyết tranh chấp đất đai theo luật mới thì khác. Vì còn một cơ quan giải quyết tranh chấp khác là Tòa án nhân dân.

Trong trường hợp tranh chấp đất đai đã được giải quyết tại Ủy ban nhân dân cấp xã nhưng không đạt được sự thống nhất thì sẽ chuyển đến Tòa án nhân dân.

Tổng kết các bước giải quyết khi xảy ra vấn đề tranh chấp đất

Các bên thương lượng để đi đến thống nhất và hòa giải 

Các bên đương sự trong tranh chấp đất đai cần ngồi lại nêu ý kiến và trao đổi với nhau. Từ đó mới có thể hiểu và đưa ra những quyết định chung hợp ý vừa lòng tất cả mọi người. Nếu như vẫn còn khúc mắc, có thể tìm đến các công ty tư vấn luật hoặc văn phòng tư vấn tranh chấp tài sản đất ở của những luật sư am hiểu về luật nhà đất để xin ý kiến. 

Trong trường hợp không thể thống nhất, tiến đến hòa giải tại UBND các cấp

Ở trường hợp các bên không thể tự hòa giải sau khi đã bàn bạc; Có thể gửi đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp tài sản nhà đất này đến Uỷ ban nhân nhân các cấp để xin được giải quyết. 

Ở bước này, các bên cần lưu ý chuẩn bị hồ sơ thật đầy đủ. Ngoài những giấy tờ tùy thân và mẫu đơn hợp lệ được điền thông tin đầy đủ; Cũng cần phải có những giấy tờ pháp lý để có cơ sở chứng minh và xác định quyền sở hữu và sử dụng thửa đất đang tranh chấp. 

Những giấy tờ đó bao gồm: Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất được cơ quan nhà nước công nhận; Giấy tờ hợp pháp chứng minh được việc nhận được tài sản do thừa kế, cho hoặc tặng; Giấy tờ có giá trị pháp lý chứng minh quan hệ mua bán, giao dịch bất động sản trên thửa đất đang tranh chấp. 

Nếu việc tranh chấp đất đai vẫn không được giải quyết thỏa đáng tại UBND, có thể đưa đến Tòa án nhân dân để được xem xét và đưa ra quyết định cuối cùng. Đến bước này thì các bên đương sự cần phải tuân theo sự phán quyết cuối cùng của tòa án. 

 Xem thêm >>> Luật đất đai mới nhất quy định thế nào về đền bù và tranh chấp đất đai?

Bảo Nghi – Chuyên viên phân tích thông tin Bất động sản