.png){kind=logo}
Tụ dịch sau hút mỡ là gì
Hiện tượng tụ dịch là một biến chứng phổ biến sau rất nhiều ca phẫu thuật, bao gồm hút mỡ.
Tụ dịch là sự tích tụ dịch thể trong suốt có màu vàng nhạt bên dưới da. Dịch thường không hình thành ngay lập tức, mà tích tụ dần trong vài tuần sau hút mỡ, đặc biệt là hút mỡ thể tích lớn. Thường thì nó sẽ tự khỏi mà không cần điều trị, nhưng đôi khi có thể kéo dài dai dẳng gây khó chịu và bất tiện cho bệnh nhân, buộc bác sĩ phải có các biện pháp can thiệp. Tụ dịch có thể tái phát và có nguy cơ dẫn đến tình trạng nghiêm trọng hơn như nhiễm trùng, tụ dịch đóng trong nang...
Tụ dịch dưới da trông như một khối u, khá mềm ở giai đoạn đầu, có thể trở nên cứng hơn. Trong một số trường hợp, chạm vào vùng tụ dịch có thể gây đau, cảm giác nóng hơn xung quanh và có thể đi kèm với ban đỏ trên da. Tụ dịch sau hút mỡ thường hay xuất hiện nhất ở khu vực thân dưới, tức vùng lưng dưới, trước/sau đùi và vùng bụng dưới.
Nguyên nhân gây tụ dịch
Lớp nông bên dưới da có một hệ thống mạch máu và mạch bạch huyết nằm bên trên cơ và mạc cơ. Trong lúc hút mỡ, hệ thống mạch máu và mạch bạch huyết này có thể bị tổn thương, khiến chúng không thể thực hiện chức năng dẫn dịch như bình thường. Dịch không được dẫn lưu ứ đọng lại tại khu vực phẫu thuật, gây khó chịu, bất tiện và đau; trong một số trường hợp còn có thể làm ảnh hưởng đến kết quả thẩm mỹ của ca phẫu thuật.
Với hút mỡ, những yếu tố được ám chỉ gây tụ dịch có thể kể đến như: sử dụng ống cannula to, dùng các thiết bị sóng siêu âm hoặc hút mỡ bằng máy trợ lực, cũng như hút mỡ một cách thô bạo. Bệnh nhân nào có lớp mỡ càng dày thì nguy cơ bị tụ dịch hậu phẫu càng cao, do họ thường có khoang trống lớn dưới da sau hút mỡ. Theo kinh nghiệm của các bác sĩ, nếu băng ép/đồ nịt cung cấp cho bệnh nhân không phù hợp (rộng/lỏng) hoặc nếu bệnh nhân liên tục tháo băng ép rồi quấn lại thì cũng có thể góp phần hình thành tụ dịch. Một số nghiên cứu cũng cho thấy hút mỡ bằng sóng siêu âm (ULA) có số trường hợp bị tụ dịch cao hơn.
Thời gian tụ dịch
Bệnh nhân sẽ phát hiện tụ dịch (nếu có) sau phẫu thuật 5-7 ngày, có kha khá trường hợp phát hiện tụ dịch sau vài tuần. Biến chứng này thường kéo dài từ vài ngày, vài tuần đến vài tháng, con số phổ biến nhất hay được các bác sĩ đưa ra là 6-8 tuần hoặc 3-4 tháng. Tụ dịch kích thước lớn thì lâu khỏi hơn tụ dịch cỡ vừa và nhỏ.
Khi nào cần gặp bác sĩ
Như đã nói ở trên, tụ dịch có thể tự khỏi mà không cần điều trị khi cơ thể hồi phục và các hệ thống mạch máu/mạch bạch huyết hoạt động trở lại. Tất nhiên, hãy luôn thông báo ngay cho bác sĩ khi có dấu hiệu nghi ngờ tụ dịch (cảm thấy lùng nhùng như có nước dưới da, da lồi, ấn thấy mềm hoặc gợn sóng...), để được theo dõi và can thiệp kịp thời.
Mặc dù nói là thế, nhưng tụ dịch vẫn có khả năng trở nên nghiêm trọng hơn và cần sự can thiệp chủ động hơn từ bác sĩ, thường là với sự xuất hiện của một số biểu hiện sau (chỉ nên tham khảo vì có thể không đủ, hãy báo cho bác sĩ khi thấy bất kỳ biểu hiện bất thường nào):
- Bị sốt 38° hoặc cao hơn, hoặc căn cứ vào lời dặn của bác sĩ
- Vùng da quanh vùng tụ dịch bị nóng
- Đau rát nhiều hơn
- Đỏ tấy hoặc sưng viêm tệ hơn
Ngoài ra, hãy liên lạc ngay cho bác sĩ nếu thấy có dịch chảy ra màu trắng hoặc đỏ đậm của máu (dịch trong suốt vàng nhạt hoặc hơi nhuốm màu máu giai đoạn đầu là bình thường), nhịp tim đập nhanh, thở gấp.
Ngăn ngừa tụ dịch sau hút mỡ
Để ngăn ngừa tụ dịch sau hút mỡ, biện pháp phổ biến nhất và cũng hiệu quả nhất chính là mặc băng ép/đồ nịt. Đa phần các bác sĩ yêu cầu đeo băng ép/đồ nịt 24/7 (trừ lúc tắm và tháo ra để giặt) trong giai đoạn đầu, sau đó là mặc 12 tiếng mỗi ngày trong những tuần tiếp theo. Yêu cầu của mỗi bác sĩ một khác, nhưng “giai đoạn đầu” có thể được hiểu là 1-3 tuần đầu.
Thời gian bệnh nhân phải mặc đồ nịt còn tùy thuộc vào tốc độ hồi phục của mỗi người, nếu bạn hồi phục nhanh thì bạn có thể sớm bỏ đồ nịt, nhưng nếu vẫn còn biến chứng, khó chịu khi tháo đồ nịt thì bạn có thể được yêu cầu tiếp tục mặc.
Ngoài chức năng ngăn ngừa tụ dịch, băng ép/đồ nịt cũng cho thấy khả năng hỗ trợ loại bỏ tụ dịch kích thước vừa và nhỏ. Có bác sĩ nhận thấy, khi mới phát hiện tụ dịch, nếu cung cấp thêm miếng đệm lót hỗ trợ vào khu vực đó thì nhiều trường hợp bệnh nhân khỏi tụ dịch sau 7-10 ngày.
Ống dẫn lưu là một biện pháp ngăn ngừa tụ dịch phổ biến khác, tuy nhiên nó thường được áp dụng với các thủ thuật xâm lấn hơn (nâng ngực, tạo hình thành bụng...) và vẫn được dùng cho hút mỡ nhưng rất ít bác sĩ áp dụng cách này. Thay vào đó, một số bác sĩ chọn không khâu vết rạch dùng để luồn ống cannula, mà để hở (nếu vết rạch nhỏ) hoặc khép lại bằng các mũi khâu rời lỏng (nếu vết rạch dài hơn), để nó đóng vai trò như lỗ thoát dịch trong những ngay đầu sau hút mỡ.
Điều trị tụ dịch sau hút mỡ
Tùy vào kích thước tụ dịch mà quyết định phương pháp điều trị. Cơ thể thường có khả năng tự hấp thụ dịch tụ sau một thời gian, vậy nên với dịch tụ cỡ nhỏ thì chỉ cần theo dõi và đợi nó tự hết. Cá nhân bạn có thể áp dụng một số biện pháp để thúc đẩy dẫn lưu dịch như:
- Mát-xa khu vực tụ dịch (nếu không gây khó chịu hay đau đớn) theo hướng từ dưới lên và từ giữa sang hai bên.
- Hạn chế ăn muối, cung cấp đủ nước cho cơ thể.
- Đi lại nhẹ nhàng, nhưng tránh vận động mạnh hoặc đột ngột.
- Nghỉ ngơi đầy đủ
Còn dịch tụ lớn hơn, vượt quá khả năng hấp thụ của cơ thể, thì có thể được điều trị bằng phương pháp rút dịch bằng ống tiêm tiệt trùng, dưới sự trợ giúp của siêu âm. Bác sĩ có thể lặp lại biện pháp này nhiều lần nếu cơ thể không ngừng tiết dịch, cho đến khi dịch tiết ra ít hơn khả năng hấp thụ của cơ thể và không cần hỗ trợ rút dịch nữa.
Uống thuốc không chữa tụ dịch, nhưng có thể bạn sẽ được kê thuốc để giảm bớt sự khó chịu, đau. Ngoài ra, tụ dịch cũng có khả năng bị nhiễm trùng và cần điều trị bằng kháng sinh thích hợp. Nếu rút dịch bằng ống tiêm thất bại, hoặc tụ dịch dai dẳng đã hình thành nang bao bọc xung quanh khiến cơ thể không thể tự dẫn lưu và dịch tụ có nguy cơ tồn tại mãi mãi, thì bác sĩ có thể buộc phải rạch mổ để dẫn lưu dịch ra ngoài hoặc cắt bỏ hoàn toàn khoang tụ dịch.
