Ba tháng ác mộng của Apple

Apple khởi đầu năm 2024 không suôn sẻ khi liên tiếp đối mặt các vụ kiện lớn, cũng như bị phạt hàng tỷ USD.

Chưa hết tháng 3, Apple đã gặp hàng loạt "vận đen". Mới nhất là ngày 21/3, công ty bị Bộ Tư pháp Mỹ (DOJ) kiện với cáo buộc độc quyền và thao túng thị trường smartphone.

"Apple ngày càng phải đối mặt với nhiều thứ tồi tệ", nhà phân tích Gene Munster của Deepwater Asset Management nói với Business Insider. "Vụ kiện ồn ào của DOJ là tâm điểm mới trong một chuỗi tin xấu nhằm vào công ty thời gian qua".

Một người phụ nữ đang sử dụng smartphone trước logo Apple bên ngoài cửa hàng ở Thượng Hải tháng 7/2017. Ảnh: Reuters

Trong đơn kiện, DOJ và 15 bang cáo buộc Apple "duy trì trái phép hành vi độc quyền" trên thị trường smartphone, gây tổn hại cho người tiêu dùng bằng cách làm giảm chất lượng sản phẩm đối thủ. Nếu thua, Apple có thể phải thay đổi mô hình kinh doanh, thậm chí không loại trừ khả năng phải tái cơ cấu, giải thể nhiều bộ phận.

Một ngày trước đó, liên minh Meta, Microsoft, X và Match Group cũng đệ đơn kiện Apple. Theo Reuters, đây là lần hiếm hoi bốn công ty hợp tác, cùng ký vào đơn tố cáo Apple gây khó khăn trong việc chuyển hướng người dùng sang những phương thức thanh toán khác rẻ hơn trên App Store.

Cũng trong tháng 3, Ủy ban châu Âu (EC) ra án phạt hai tỷ USD nhằm vào Apple vì ngăn các ứng dụng như Spotify cung cấp tùy chọn thanh toán thay thế bên ngoài App Store - hành vi được coi là bất hợp pháp theo quy định của châu lục này. Apple cũng phải nộp 40 triệu euro theo luật chống độc quyền. Tổng hình phạt cao gấp nhiều lần mức 500 triệu euro mà giới phân tích dự đoán trước đó.

Bên cạnh đó, EC đang xem xét khả năng Apple vi phạm Đạo luật Thị trường Kỹ thuật số (DMA). Theo quy định, dịch vụ nhắn tin của các hãng công nghệ phải tương tác và liên thông với nhau. Công ty vi phạm sẽ đối mặt khoản tiền phạt lên đến 10% doanh thu toàn cầu hàng năm. Mức phạt sẽ tăng lên 20% nếu tái phạm. Apple hiện sử dụng tính năng tin nhắn màu xanh lá để phân biệt người dùng iOS với Android.

Ngoài rắc rối pháp lý, hoạt động kinh doanh của Apple cũng đang gặp khó ở một số thị trường, nhất là Trung Quốc. Thống kê của hãng nghiên cứu Counterpoint Research cho thấy doanh số iPhone tại Trung Quốc đã giảm 24% trong sáu tuần đầu năm. iPhone cũng bị truất ngôi smartphone bán chạy nhất, thay vào đó là sản phẩm của Huawei.

Ngày 15/3, Apple phải chấp nhận nộp 490 triệu USD để dàn xếp vụ kiện từ năm 2018, xoay quanh cáo buộc CEO Tim Cook lừa cổ đông rằng Apple không chịu sức ép về doanh số tại Trung Quốc.

Tháng trước, Bloomberg đưa tin Apple phải hủy bỏ dự án xe tự lái Project Titan vì thấy khó có khả năng cạnh tranh, dù đã tiêu tốn hơn 10 tỷ USD trong 10 năm. Đội ngũ nhân sự sẽ chuyển sang bộ phận AI - lĩnh vực hãng này cũng đang bị coi là "người đi sau".

Với các vấn đề liên tiếp ở trên, Business Insider nhận định Apple sẽ bất ổn trong tương lai gần. Còn theo WSJ, nhà đầu tư cũng đang bối rối. Cổ phiếu Apple đã giảm 12% từ đầu năm đến nay, nhất là sau thông tin hủy dự án xe tự lái và DOJ kiện. Một số nhà phân tích cho rằng việc kết thúc dự án xe tự lái là dấu hiệu cho thấy hãng đang tụt hậu so với OpenAI, Microsoft và Google trên mặt trận AI.

"Tôi không nghĩ sẽ có biến đổi lớn liên quan đến mô hình kinh doanh của Apple lúc này, vì vụ kiện sẽ kéo dài nhiều năm", nhà phân tích nổi tiếng Dan Ives của Wedbush Securities viết trên blog. "Nhưng Apple rõ ràng cần tìm cách giải quyết vấn đề, như phải thỏa hiệp với nhà phát triển về cấu trúc App Store trong tương lai".

Munster của Deepwater cũng đồng tình: "Apple sẽ buộc phải thực hiện một số thay đổi. Nhưng họ sẽ không thay đổi một sự thật, rằng Apple vẫn tạo ra những sản phẩm mà người dùng yêu thích".

Bảo Lâm