Những điều cần biết về tắc ống dẫn trứng

Tắc ống dẫn trứng là gì?

Ống dẫn trứng hay vòi trứng là một bộ phận trong hệ sinh dục của phụ nữ, nối buồng trứng với tử cung. Mỗi tháng vào giai đoạn rụng trứng (diễn ra vào khoảng giữa chu kỳ kinh nguyệt), ống dẫn trứng mang trứng từ buồng trứng đến tử cung.

Sự thụ tinh thường diễn ra trong ống dẫn trứng. Nếu trứng gặp được tinh trùng và được thụ tinh thì sẽ sẽ di chuyển qua ống dẫn trứng đến tử cung để làm tổ và phát triển thành bào thai.

Nếu một trong hai ống dẫn trứng bị tắc nghẽn thì con đường để tinh trùng đến gặp trứng cũng như là con đường đưa trứng sau khi thụ tinh vào tử cung sẽ bị chặn. Những nguyên nhân phổ biến khiến ống dẫn trứng bị tắc nghẽn là nhiễm trùng, mô sẹo hay kết dính các cơ quan trong vùng chậu.

Các triệu chứng của tắc ống dẫn trứng

Thông thường, tắc ống dẫn trứng không biểu hiện bất kỳ triệu chứng nào ra bên ngoài. Nhiều phụ nữ chỉ biết mình bị vấn đề này khi đi khám do cố gắng thụ thai trong thời gian dài mà không thành công.

Tuy nhiên, trong một số trường hợp, tắc ống dẫn trứng lại gây cảm giác hơi đau, tiếp diễn thường xuyên ở một bên bụng. Hiện tượng này thường xảy ra khi bị ứ dịch vòi trứng - một dạng tắc vòi trứng. Đây là tình trạng chất lỏng tích tụ và gây bít ống dẫn trứng.

Mỗi một nguyên nhân gây tắc ống dẫn trứng đều có các dấu hiệu, triệu chứng riêng. Ví dụ, lạc nội mạc tử cung thường gây ra hiện tượng kinh nguyệt ra nhiều và đau đớn dữ dội. Lạc nội mạc tử cung cũng làm tăng nguy cơ bị tắc ống dẫn trứng.

Ảnh hưởng đến khả năng sinh sản

Tắc ống dẫn trứng là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây vô sinh. Vì tinh trùng và trứng gặp nhau trong ống dẫn trứng nên khi ống dẫn trứng bị tắc thì sự thụ tinh sẽ không thể diễn ra.

Nếu cả hai ống dẫn trứng đều bị tắc nghẽn hoàn toàn thì sẽ không thể mang thai. Nếu bị tắc không hoàn toàn thì vẫn có khả năng mang thai nhưng những trường hợp này sẽ có nguy cơ cao bị mang thai ngoài tử cung. Đây là hiện tượng mà trứng sau khi thụ tinh không bám vào thành tử cung mà lại làm tổ trong ống dẫn trứng.

Nguyên nhân là do trứng sau thụ tinh không thể di chuyển qua ống dẫn trứng đến tử cung. Do đó, trong những trường hợp như vậy, nếu muốn mang thai thì thường sẽ cần thụ tinh trong ống nghiệm, tùy thuộc vào việc có thể điều trị được tình trạng tắc nghẽn hay không.

Nếu chỉ có một ống dẫn trứng bị tắc thì có thể khả năng sinh sản sẽ không bị ảnh hưởng vì trứng vẫn có thể di chuyển qua ống dẫn trứng còn lại vào tử cung một cách bình thường. Các loại thuốc hỗ trợ sinh sản sẽ giúp tăng khả năng rụng trứng ở bên ống dẫn trứng bình thường.

Nguyên nhân gây tắc ống dẫn trứng

Ống dẫn trứng thường bị tắc do hình thành mô sẹo hoặc hiện tượng kết dính trong vùng chậu. Những vấn đề này xảy ra do nhiều nguyên nhân, ví dụ như:

• Bệnh viêm vùng chậu: tình trạng nhiễm trùng ở các cơ quan trong vùng chậu, gây hình thành sẹo hoặc ứ dịch vòi trứng.
• Lạc nội mạc tử cung: mô nội mạc tử cung phát triển “lạc chỗ” trong ống dẫn trứng và gây tắc nghẽn. Mô nội mạc tử cung ở bên ngoài các cơ quan khác cũng có thể gây ra hiện tượng kết dính và làm tắc nghẽn ống dẫn trứng.
• Một số bệnh nhiễm trùng lây qua đường tình dục (STI) như chlamydia hay bệnh lậu có thể gây hình thành sẹo và dẫn đến viêm vùng chậu.
• Từng bị mang thai ngoài tử cung: điều này có thể gây hình thành sẹo ở ống dẫn trứng.
• U xơ: những khối u lành tính nhưng có thể gây tắc ống dẫn trứng, đặc biệt là ở vị trí mà chúng bám vào tử cung.
• Từng phẫu thuật ở vùng chậu: việc từng làm phẫu thuật ở vùng chậu trước đây, đặc biệt là ở ống dẫn trứng, có thể gây sẹo và dẫn đến tắc nghẽn.

Nhiều nguyên nhân trong số này không thể phòng tránh được. Tuy nhiên, có thể giảm nguy cơ mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục bằng cách sử dụng bao cao su mỗi khi quan hệ.

Chẩn đoán tắc ống dẫn trứng

Chụp X-quang buồng trứng – vòi trứng (hay chụp HSG) là một phương pháp chẩn đoán hình ảnh được sử dụng để kiểm tra bên trong ống dẫn trứng và giúp phát hiện tắc nghẽn. Trong quá trình chụp HSG, bác sĩ sẽ tiêm thuốc cản quang vào tử cung và ống dẫn trứng.

Thuốc cản quang giúp bác sĩ có thể quan sát bên trong ống dẫn trứng trên hình ảnh X-quang một cách rõ ràng hơn. Nên chụp HSG vào nửa đầu của chu kỳ kinh nguyệt, tốt nhất là trong khoảng từ ngày thứ 5 đến ngày thứ 10. Phương pháp này rất an toàn nhưng có thể cho kết quả không chính xác.

Nếu không thể đưa ra chẩn đoán chính xác khi chụp HSG thì sẽ cần nội soi ổ bụng để kiểm tra thêm. Nếu như phát hiện thấy mô sẹo gây tắc nghẽn trong quá trình nội soi thì có thể tiến hành cắt bỏ ngay.

Điều trị tắc ống dẫn trứng

Nếu ống dẫn trứng bị tắc do một lượng nhỏ mô sẹo thì có thể cắt bỏ trong quá trình phẫu thuật nội soi ổ bụng để mở thông ống dẫn trứng.

Nhưng nếu có nhiều mô sẹo thì việc cắt bỏ sẽ không khả thi.

Nếu nguyên nhân gây tắc nghẽn là do một phần của ống dẫn trứng bị tổn hại thì có thể cắt bỏ đoạn bị hỏng và nối hai đoạn khỏe mạnh lại với nhau .

Khả năng mang thai sau điều trị

Vẫn có thể mang thai sau khi điều trị tắc ống dẫn trứng nhưng còn phụ thuộc vào phương pháp điều trị và mức độ nghiêm trọng của vấn đề.

Nếu đoạn bị tắc nghẽn nằm gần tử cung thì khả năng thụ thai thành công sau điều trị sẽ cao hơn. Ngược lại, nếu đoạn tắc nghẽn nằm ở cuối ống dẫn trứng hoặc gần buồng trứng thì khả năng thụ thụ thai sẽ thấp hơn

Khả năng mang thai sau khi phẫu thuật khắc phục ống dẫn trứng bị tắc do nhiễm trùng hoặc mang thai ngoài tử cung sẽ phụ thuộc vào vị trí và độ dài của đoạn ống dẫn trứng phải cắt bỏ nhưng thường là rất thấp.

Trước khi điều trị, bác sĩ sẽ giải thích cụ thể về khả năng sinh sản sau này.

Biến chứng của tắc ống dẫn trứng

Biến chứng chính của tắc ống dẫn trứng và các biện pháp điều trị là mang thai ngoài tử cung. Nếu ống dẫn trứng chỉ bị tắc một phần thì trứng vẫn có thể được thụ tinh nhưng khả năng cao là sẽ bị mắc kẹt trong ống và dẫn đến mang thai ngoài tử cung. Đây là một vấn đề cần can thiệp khẩn cấp. Khi phôi thai phát triển to lên thì sẽ gây vỡ ống dẫn trứng và dẫn đến chảy máu ồ ạt vào ổ bụng.

Phẫu thuật cắt bỏ một phần ống dẫn trứng cũng làm tăng nguy cơ mang thai ngoài tử cung. Vì những rủi ro này nên các bác sĩ thường khuyến nghị thụ tinh trong ống nghiệm thay vì làm phẫu thuật cho những phụ nữ bị tắc ống dẫn trứng.

Tóm tắt bài viết

Tắc ống dẫn trứng có thể gây vô sinh nhưng trong nhiều trường hợp, phẫu thuật sẽ khắc phục được vấn đề và cải thiện khả năng sinh sản. Nếu không thể phẫu thuật thì có thể cân nhắc phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm.