Cách điều trị xơ gan do rượu

Xơ gan do rượu là gì?

Gan là cơ quan nội tạng lớn nhất trong cơ thể và đảm nhiệm trọng trách vô cùng quan trọng. Gan thải độc tố trong máu, chuyển hóa protein và tạo ra mật để giúp cơ thể hấp thụ chất béo. Khi uống quá nhiều rượu trong suốt một thời gian dài, gan sẽ bị tổn thương, cơ thể sẽ bắt đầu thay thế mô gan khỏe mạnh bằng mô sẹo và gây nên tình trạng xơ gan do rượu.

Khi bệnh tiến triển và quá nhiều mô gan bị thay thế bằng mô xơ thì gan sẽ không thể thực hiện chức năng một cách bình thường.

Theo ước tính, khoảng 10 đến 20% những người nghiện rượu nặng đều bị xơ gan. Xơ gan do rượu là dạng nặng nhất của bệnh gan do rượu. Bệnh gan do rượu thường bắt đầu từ gan nhiễm mỡ, sau đó phát triển thành viêm gan rồi sang xơ gan do rượu. Tuy nhiên, vẫn có những trường hợp bị xơ gan do rượu mà không qua giai đoạn viêm gan.

Các triệu chứng thường gặp

Các triệu chứng của bệnh xơ gan do rượu thường xuất hiện trong giai đoạn từ 30 đến 40 tuổi. Có thể đã mắc bệnh từ trước đó nhưng ở giai đoạn đầu thì cơ thể vẫn còn có thể bù đắp cho chức năng gan bị suy giảm và chỉ đến khi bệnh tiến triển nặng, các triệu chứng mới bộc lộ rõ.

Các triệu chứng của bệnh xơ gan do rượu cũng tương tự như các vấn đề về gan do rượu khác, gồm có:

• Vàng da
• Tăng áp tĩnh mạch cửa – tình trạng tăng huyết áp trong tĩnh mạch đi qua gan
• Ngứa ngáy

Nguyên nhân gây xơ gan do rượu?

Bệnh xơ gan xảy ra do nhiều nguyên nhân nhưng nguyên nhân gây xơ gan do rượu lại là do thói quen lạm dụng rượu.

Các cuộc nhậu nhẹt với tần suất cao dần dần gây tổn thương gan và dẫn đến căn bệnh này. Khi mô gan bắt đầu bị thay thế bằng mô xơ, gan sẽ không thể hoạt động được bình thường như trước. Lúc này, cơ thể không thể sản sinh đủ protein và độc tố cũng không được lọc ra khỏi máu một cách hiệu quả.

Các yếu tố nguy cơ

Yếu tố nguy cơ lớn nhất của các bệnh gan do rượu chính là việc uống nhiều rượu. Theo định nghĩa của Viện Quốc gia về lạm dụng rượu Hoa Kỳ, uống nhiều rượu là uống trên 5 ly mỗi ngày từ 5 ngày trở lên trong vòng 1 tháng.

Phụ nữ có nguy cơ mắc bệnh gan do rượu cao hơn nam giới do cơ thể phụ nữ có lượng enzyme để phân hủy rượu trong dạ dày ít hơn. Do vậy nên gan phải tiếp nhận nhiều rượu hơn và dễ hình thành mô xơ.

Bệnh gan do rượu cũng có thể là do yếu tố di truyền. Ví dụ, một số người bẩm sinh đã bị thiếu hụt các enzyme phân hủy rượu và rất dễ bị mắc bệnh. Bên cạnh đó, thừa cân, béo phì, chế độ ăn nhiều chất béo xấu và bị viêm gan C cũng là những yếu tố làm tăng khả năng bị bệnh gan do rượu.

Chẩn đoán xơ gan do rượu

Để chẩn đoán xơ gan do rượu, trước tiên bác sĩ sẽ lấy bệnh sử và hỏi về thói quen uống rượu của người bệnh. Nếu nghi ngờ mắc bệnh, bác sĩ sẽ tiến hành một số xét nghiệm để xác nhận chẩn đoán ban đầu. Kết quả của các phương pháp xét nghiệm này sẽ giúp phát hiện:

• Tình trạng thiếu máu (thiếu máu do lượng sắt trong cơ thể quá ít)
• Nồng độ amoniac trong máu cao
• Lượng đường trong máu cao (đường huyết)
• Tăng bạch cầu (leukocytosis) – số lượng tế bào bạch cầu trong máu tăng cao
• Mô gan không khỏe mạnh (bằng phương pháp sinh thiết)
• Nồng độ aspartate aminotransferase (AST) so với alanine aminotransferase (ALT) qua chỉ số xét nghiệm men gan: Chỉ số AST cao gấp hai lần ALT là dấu hiệu của bệnh gan
• Nồng độ magiê trong máu thấp
• Nồng độ kali trong máu thấp
• Nồng độ natri trong máu thấp
• Tăng áp tĩnh mạch cửa

Bằng cách xét nghiệm, bác sĩ cũng sẽ xác định được liệu còn có vấn đề nào khác gây nên các triệu chứng bất thường hay không.

Các biến chứng của xơ gan do rượu

Xơ gan do rượu có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như:

• Xơ gan mất bù (decompensated cirrhosis)
• Cổ trướng – tình trạng tích tụ dịch trong khoang bụng
• Bệnh về não hay tình trạng đầu óc lơ mơ, không tỉnh táo
• Chảy máu trong do giãn vỡ tĩnh mạch
• Vàng da - da và lòng trắng mắt có màu vàng

Những người bị xơ gan giai đoạn cuối hay xơ gan mất bù thường phải phẫu thuật ghép gan để tiếp tục sống sót. Theo thống kê, những bệnh nhân bị xơ gan mất bù do rượu (xơ gan đã tiến triển sang giai đoạn biến chứng) nếu được ghép gan thì có tỷ lệ sống sót sau 5 năm là 70%.

Điều trị xơ gan do rượu

Tổn thương gan do một số bệnh gan có thể phục hồi được bằng các phương pháp điều trị nhưng khi đã bị xơ gan do rượu thì những tổn hại này sẽ không thể phục hồi được và gan không thể trở lại tình trạng như trước đây được nữa. Tuy nhiên, các phương pháp điều trị vẫn có thể làm chậm tốc độ tiến triển của bệnh, giảm nhẹ các triệu chứng và giảm nguy cơ biến chứng.

Bước đầu tiên trong quá trình điều trị là bỏ rượu. Những người bị xơ gan do rượu thường phụ thuộc vào rượu nặng đến mức có thể gặp phải các vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe nếu đột ngột cai rượu. Do đó, người bệnh có thể cần đến bệnh viện để được dùng thuốc và thực hiện các biện pháp hỗ trợ cai rượu.

Sau đó, bác sĩ sẽ chỉ định các phương pháp điều trị sau:

• Dùng thuốc: Các loại thuốc thường được kê để điều trị xơ gan do rượu gồm có corticosteroid, thuốc chẹn kênh canxi, insulin, viên uống bổ sung chất chống oxy hóa và S-adenosyl-L-methionine (SAMe).
• Bổ sung chất dinh dưỡng: Việc lạm dụng rượu trong thời gian dài có thể gây thiếu hụt dinh dưỡng và cần bổ sung.
• Bổ sung protein: Bệnh nhân xơ gan do rượu thường cần bổ sung một số dạng protein để giảm nguy cơ bị bệnh về não.
• Ghép gan: khi bệnh chuyển sang giai đoạn nghiêm trọng, bệnh nhân có thể cần phải phẫu thuật ghép gan nhưng với điều kiện là phải bỏ rượu hoàn toàn trong ít nhất 6 tháng trước đó.