Điều trị và tập luyện ở bệnh nhân thoái hóa khớp gối

Thoái hóa khớp gối (tên tiếng anh là knee osteoarthritis hay Degenerative Arthritis of the Knee) là một căn bệnh phổ biến ở người già với triệu chứng điển hình là đau khớp khi vận động và đi lại khó khăn. Bệnh là hệ quả của quá trình cơ học và sinh học làm mất cân bằng giữa tổng hợp và hủy hoại của lớp sụn và xương dưới sụn.

Bệnh nhân bị thoái hóa khớp gối có lớp sụn ở xương đùi và đĩa đệm ở xương chày bị tổn thương, vì vậy làm giảm khả năng bôi trơn, vận động đồng thời khiến cho khớp gối bị đau.

Nguyên nhân phổ biến nhất của thoái hóa khớp gối là tuổi tác. Hầu như tất cả mọi người cuối cùng sẽ phát triển một số mức độ thoái hóa khớp gối nào đó, tuy nhiên, có một số yếu tố làm tăng nguy cơ phát triển đáng kể ở độ tuổi sớm hơn như:

• Tuổi tác. Khả năng chữa lành sụn giảm khi già đi.
• Cân nặng. Trọng lượng làm tăng áp lực lên tất cả các khớp, đặc biệt là đầu gối. Mỗi 0,45kg cân nặng bạn tăng thêm 1,36 đến 1,81kg trọng lượng thêm trên đầu gối của bạn.
• Di truyền, bao gồm các đột biến gen có thể khiến cho một người có nhiều khả năng phát triển bệnh thoái hóa khớp gối. Nó cũng có thể là do bất thường di truyền trong hình dạng của xương bao quanh khớp gối.
• Giới tính. Phụ nữ từ 55 tuổi trở lên có nhiều khả năng mắc bệnh hơn nam giới.
• Chấn thương lặp đi lặp lại. Đây thường là kết quả của loại hình công việc, những người phải nhiều hoạt động có thể gây sức ép lên cho khớp, chẳng hạn như phải quỳ, ngồi xổm hoặc nâng tạ nặng (25kg trở lên), có nhiều khả năng bị thoái hóa khớp gối do áp lực liên tục lên khớp .
• Điền kinh. Các vận động viên tham gia đá bóng, tennis hoặc chạy đường dài có thể có nguy cơ mắc bệnh thoái hóa khớp gối cao hơn. Điều đó có nghĩa là các vận động viên nên có biện pháp phòng ngừa để tránh chấn thương. Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là tập thể dục vừa phải thường xuyên giúp củng cố các khớp và có thể làm giảm nguy cơ viêm xương khớp.
• Các bệnh khác. Những người bị viêm khớp dạng thấp cũng có nhiều khả năng phát triển thoái hóa khớp gối hay những người mắc rối loạn chuyển hóa như quá tải sắt hoặc dư thừa hormone tăng trưởng cũng có nguy cơ mắc thoái hóa khớp gối cao hơn.

Chấn thương lặp đi lặp lại có thể là nguyên nhân gây thoái hóa khớp gối

Các triệu chứng thoái hóa khớp đầu gối có thể bao gồm:

• Cơn đau tăng lên khi bạn hoạt động và giảm khi nghỉ ngơi
• Sưng khớp
• Cảm giác ấm trong khớp
• Cứng khớp gối, đặc biệt là vào buổi sáng hoặc khi bạn đã ngồi được một lúc
• Giảm khả năng vận động của đầu gối, gây khó khăn cho việc ngồi xuống ghế hoặc vào xe hơi, sử dụng cầu thang hoặc đi bộ
• tiếng kêu cót két, rít lên khi nghe thấy đầu gối di chuyển

Cử động gập duỗi được khớp gối và giảm đau là mong ước của mọi người bệnh bị thoái hóa khớp gối. Điều này chỉ đạt được khi bạn được hướng dẫn tập luyện đúng cách, nhằm mục đích làm khỏe các nhóm cơ xung quanh và bảo vệ được sụn khớp.

Sau đây là 5 bài tập đơn giản mà bạn có thể thực hiện ở nhà. Lưu ý trong khi luyện tập tránh các động tác gắng sức quá mức gây đau, trong trường hợp đó bạn cần được các bác sĩ phục hồi chức năng thăm khám và tư vấn cụ thể hơn

5.1. Giãn gân kheo (Hamstring Stretch)

Kéo dài giúp bạn linh hoạt và cải thiện phạm vi chuyển động của bạn, hoặc bạn có thể di chuyển các khớp của mình theo những hướng nhất định. Nó cũng giúp bạn giảm mức độ đau và chấn thương.

Khởi động làm ấm cơ thể với 5 phút đi bộ đầu tiên. Nằm xuống khi bạn đã sẵn sàng để kéo căng gân kheo của bạn. Đầu tiên trải tấm nệm mỏng dưới chân phải của bạn. Sử dụng tấm vải dài để giúp kéo chân trái thẳng lên. Giữ trong 20 giây, sau đó hạ chân xuống. Lặp lại hai lần. Sau đó, đổi chân.

5.2. Căng bắp chân (Calf Stretch)

Sử dụng một ghế ngồi để giữ thăng bằng. Bạn đứng đằng sau của ghế, hai tay giữ vào phần tựa lưng của ghế, một trụ và chân còn lại từ từ duỗi thẳng ra phía sau. Bạn sẽ cảm thấy căng ở bắp chân sau. Giữ trong 20 giây. Lặp lại hai lần, sau đó đổi chân.

5.3. Nâng chân thẳng (Hamstring Stretch)

Đây là bài tập nhằm xây dựng sức mạnh cơ bắp để giúp hỗ trợ các khớp yếu. Nằm nghiêng người bên tay trái. Chống tay trái xuống sàn, tựa đầu lên tay trái, cùi chỏ hơi hướng về phía trước. Tay còn lại đặt trên sàn, ngay trước ngực. Hai chân chụm lại, duỗi thẳng ra sau. Thở ra, nâng chân phải thẳng lên càng cao càng tốt. Luôn căng cứng cơ chân, đùi giữ trong 3 giây. Hít vào từ từ hạ xuống vị trí ban đầu. Đó là 1 lần. Tiếp tục lặp lại thêm 10 lần nữa trước khi đổi chân

5.4. Ngồi hông (Seated Hip March)

Đây là bài tập nhằm tăng cường cơ hông và cơ đùi. Nó có thể giúp cho các hoạt động hàng ngày như đi bộ hoặc đứng lên.

Ngồi thẳng lên ghế. Đưa chân trái về phía sau một chút nhưng giữ ngón chân của bạn trên sàn nhà và gót chân lên phía trên. Nhấc chân phải lên khỏi sàn, gập đầu gối. Giữ chân phải trong vòng 3 giây. Từ từ hạ chân xuống đất. Làm 10 lần ở mỗi chân.

5.5. Ép gối (Pillow Squeeze)

Động tác này giúp tăng cường sức mạnh mặt bên trong chân của bạn.

Bạn nằm ngửa, dơ cao và co hai chân lại. Đặt một cái gối giữa hai đầu gối. Siết chặt đầu gối của bạn với nhau và không để gối rơi. Giữ trong 5 giây. Thư giãn. Làm lại 10 lần và sau đó bạn có thể đổi từ tư thế nằm sang ngồi để tập.

Thoái hóa khớp gối có nên đi bộ không?

Khi khớp gối bị thoái hóa, các sụn khớp bị tổn hại do đó, nếu khớp gối chịu một lực tác động mạnh có thể làm hỏng khớp gối. Đối tượng này thường được khuyên là nên có chế độ luyện tập vừa phải để tăng sức bền và độ dẻo dai của khớp.

Do đó, đi bộ là một lựa chọn hoàn hảo để luyện tập khi bị thoái hóa khớp gối. Tuy nhiên, người bệnh chỉ nên đi bộ nhẹ nhàng và nằm trong tầm kiểm soát của bản thân. Nếu nhận thấy các cơn đau thì người bệnh nên dừng việc luyện tập và để cơ thể nghỉ ngơi.

Đi bộ là một lựa chọn hoàn hảo để luyện tập khi bị thoái hóa khớp gối

Hiện nay, các biện pháp điều trị chính bệnh thoái hóa khớp gối tập trung vào giảm đau và phục hồi chức năng khớp, hạn chế và ngăn ngừa biến dạng khớp. Từ đó, nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh. Tập thể dục thường xuyên làm tăng sức mạnh của cơ bắp từ đó giảm thiểu sức nặng lên các khớp xương và giảm đau. Bên cạnh đó, thuốc giảm đau, chống viêm và các khớp trợ lực cũng được sử dụng trong giai đoạn cấp cho các bệnh nhân bị thoái hóa khớp nặng.

Đối với các trường hợp khớp gối bị tổn thương nghiêm trọng thể tiến triển nặng và có giảm nhiều chức năng vận động, bác sĩ thường chỉ định phẫu thuật thay khớp gối nhân tạo. Đây là phương pháp điều trị bệnh thoái hóa khớp với ưu điểm loại bỏ hoàn toàn bề mặt tổn thương ở khớp, từ đó bệnh nhân không còn cảm giác đau khi vận động. Bên cạnh đó, thay khớp gối nhân tạo cũng giúp cải thiện khả năng vận động của khớp gối. Tuy nhiên, phương pháp thay khớp gối nhân tạo vẫn tiềm tàng những nguy cơ.