.png){kind=logo}
Kỹ thuật bù trừ
- Là những kỹ thuật khi được áp dụng sẽ ngay lập tức cải thiện một cách hiệu quả hoặc tạo sự an toàn trong khi nuốt, nhưng chỉ mang tính nhất thời.
Thay đổi tư thế:
- Gập cằm ra trước khi nuốt, người bệnh ở tư thế ngồi hoặc nửa ngồi. Động tác này có tác dụng làm các cấu trúc phía trước dịch chuyển ra sau làm hẹp đường vào thanh quản, giảm khoảng cách giữa nắp thanh môn và vách hầu giúp nắp thanh môn đóng kín hơn.
- Xoay mặt về bên liệt khi nuốt. Động tác này giúp dồn thức ăn sang bên lành, tạo lực ép lên thành bên của thanh quản.
- Xoay mặt về bên liệt đồng thời cúi xuống khi nuốt. Động tác này kết hợp được cả hai yếu tố trên.
- Nghiêng đầu sang bên lành. Động tác này sử dụng trọng lực của thức ăn để dồn thức ăn sang bên mạnh của miệng và hầu.
- Nằm xuống: làm thay đổi ảnh hưởng của trọng lực lên chất đọng lại khi có tình trạng đọng thức ăn trong hầu sau nuốt.
Gia tăng nhận thức về cảm giác:
- Tập cho bệnh nhân nhận thức cảm giác mặn, ngọt, chua, nóng, lạnh… để kích thích phản xạ nuốt.
- Biện pháp này có lợi khi bệnh nhân có rối loạn cảm giác gây ra chậm khởi động giai đoạn miệng.
Các bài tập
Các bài tập vận động miệng:
- Mục đích làm tăng sức mạnh, độ bền của cơ vân môi, lưỡi, hàm.
Tập vận động lưỡi:
- Đưa lưỡi ra trước càng xa càng tốt, lặp lại nhiều lần, giữ sao cho đầu lưỡi ở chính đường giữa cơ thể.
- Đưa lưỡi sang vùng niêm mạc má 2 bên, dùng tay kỹ thuật viên kháng lại bên ngoài má người bệnh, yêu cầu người bệnh dùng lưỡi đẩy tay kỹ thuật viên.
Tập phát âm:
- Nói các nguyên âm a, u, o, e, i.
- Có thể nói các cung điệu khác nhau.
- Nói các từ âm kh như (Quả khế…) hoặc âm l (la la).
- Tập các cơ vùng miệng (Như tập liệt VII).
- Làm sạch họng và giảm tồn đọng:
- Nuốt gắng sức, nuốt trên thanh môn.
Tập nuốt gắng sức:
- Đẩy dịch nước bọt ở trong miệng vào giữa lưỡi.
- Giữ môi thật chặt, và tưởng tưởng rằng bạn đang nuốt 1 quả nho, cố gắng thực hiện động tác nuốt mạnh.
- Số lượng thực hiện khác nhau tùy khả năng bệnh nhân.
Tập nhóm cơ hỗ trợ nuốt (Nghiệm pháp Shaker):
- Động tác gập cổ giúp khỏe cơ ức đòn chũm và cơ bám da cổ.
- Người bệnh nằm ngửa, cố định vai trên nền giường, nâng gập đầu về phía trước, giữ tư thế trong vòng 10 15 giây, cố gắng mắt nhìn ngón chân, rồi nghỉ, và lặp lại động tác tùy khả năng bệnh nhân.
- Bài tập này có thể thực hiện khi người bệnh ngồi, yêu cầu giữ cố định vai, gập cổ có lực đối kháng dưới cằm của kỹ thuật viên.
Tập đẩy hàm:
- Yêu cầu người bệnh đẩy hàm dưới ra trước càng xa càng tốt, giữ tại đó 5 giây, nghỉ về trạng thái bình thường, và tiếp tục lặp lại.
- Đẩy hàm sang 2 bên.
- Tập nuốt với kích thích nuốt: dùng kẹo mút, nước chanh chua vừa phải, nước lạnh hoặc nước ấm.
- Kích thích vùng niêm mạc má bên trái 3 lần, sau đó yêu cầu người bệnh nuốt, thực hiện tương tự với vùng niêm mạc má bên phải.
- Kích thích vùng mặt trên của lưỡi, tương tự như trên.
- Kích thích vùng niêm mạc miệng vùng trước răng cửa, vùng khẩu cái mềm, từ trung tâm lưỡi gà sang bên, kích thích 3 lần sau đó yêu cầu người bệnh nuốt, mỗi bên thực hiện 5 lần.
Nguồn: Bệnh viện Đại học Y Hà Nội
