U phì đại lành tính tuyến tiền liệt có đáng lo ngại?

1 năm trước 23

U phì đại lành tính tuyến tiền liệt hay còn gọi tăng sản tuyến tiền liệt lành tính là bệnh lý phổ biến ở nam giới cao tuổi. Tình trạng này có thể được điều trị bằng thuốc, thực hiện xâm lấn tối thiếu hoặc phẫu thuật cắt bỏ tiền liệt tuyến.

Tìm hiểu về u phì đại lành tính tuyến tiền liệt

Tuyến tiền liệt bao quanh một phần của niệu đạo – ống dẫn nước tiểu và tinh dịch ra bên ngoài dương vật. Khi bạn bị u phì đại lành tính tuyến tiền liệt, tuyến tiền liệt thường lớn hơn bình thường và gây chèn ép niệu đạo.

U phì đại lành tính tuyến tiền liệt không phải ung thư tuyến tiền liệt và ít có khả năng phát triển thành ung thư. Bệnh lý này là hệ quả của quá trình lão hóa và có thể kiểm soát được bằng các phương pháp điều trị nội khoa. Chỉ khi tuyến tiền liệt mở rộng quá mức, bác sĩ mới cân nhắc can thiệp ngoại khoa.

1. Triệu chứng

Triệu chứng u phì đại lành tính tuyến tiền liệt phụ thuộc vào mức độ phì đại của tiền liệt tuyến. Tuy nhiên các triệu chứng có xu hướng nghiêm trọng theo thời gian.

Các dấu hiệu và triệu chứng phổ biến của u phì đại lành tính tuyến tiền liệt bao gồm:

Thường xuyên đi tiểu (cả ban ngày và ban đêm)
Tiểu gấp
Dòng nước tiểu yếu, ngắt quãng
Không kiểm soát được việc tiểu tiện
Không thể thải trừ hết nước tiểu trong bàng quang

Các dấu hiệu và triệu chứng ít phổ biến hơn:

Nhiễm trùng đường tiết niệu
Không thể đi tiểu (bí tiểu)
Máu trong nước tiểu

Những triệu chứng này rất dễ nhầm lẫn với các vấn đề sức khỏe khác, chẳng hạn như nhiễm trùng đường tiết niệu, viêm tuyến tiền liệt, hẹp niệu đạo, sỏi bàng quang hoặc thận, ung thư tuyến tiền liệt hoặc bàng quang,… Do đó bạn cần chủ động đến bệnh viện để được chẩn đoán đúng tình trạng mà mình gặp phải.

2. Nguyên nhân

Tuyến tiền liệt nằm bên dưới bàng quang. Niệu đạo dẫn nước tiểu từ bàng quang ra khỏi dương vật có đi qua trung tâm của tuyến tiền liệt. Khi tuyến tiền liệt bắt đầu mở rộng, niệu đạo có thể bị chèn ép.

Đến nay các chuyên gia vẫn chưa thể xác định nguyên nhân trực tiếp gây ra u phì đại lành tính tuyến tiền liệt. Tuy nhiên giả thuyết được đặt ra có thể là do sự mất cân bằng hormone khi tuổi tác lên cao.

3. Yếu tố rủi ro

Ngoài ra, một số yếu tố rủi ro có thể làm tăng nguy cơ hình thành u phì đại lành tính tuyến tiền liệt. Bao gồm:

Lão hóa: U phì đại lành tính tuyến tiền liệt hiếm khi gây ra triệu chứng ở nam giới dưới 40 tuổi. Các triệu chứng chủ yếu xuất hiện ở người trên 60 tuổi. Chính vì vậy nhiều chuyên gia cho rằng, lão hóa là yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình mở rộng của cơ quan này.
Di truyền: U phì đại lành tính tuyến tiền liệt có khả năng di truyền ở những người thân cận huyết.
Bệnh tiểu đường và bệnh tim: Việc sử dụng thuốc chẹn beta trong điều trị bệnh tiểu đường và bệnh tim có thể làm tăng nguy cơ gây ra tăng sản tuyến tiền liệt lành tính.
Lối sống: Béo phì, lười vận động,… là những thói quen làm tăng nguy cơ hình thành phì đại tuyến tiền liệt lành tính.

4. Biến chứng

Các biến chứng của u phì đại lành tính tuyến tiền liệt, bao gồm:

Bí tiểu: Khi tuyến tiền liệt chặn hoàn toàn niệu đạo, bạn có thể không đi tiểu được. Trong trường hợp này, bác sĩ có thể sử dụng ống thông vào bàng quang để thoát nước tiểu. Tuy nhiên, một số nam giới có thể phải thực hiện phẫu thuật để cải thiện tình trạng này.
Nhiễm trùng đường tiết niệu: Nước tiểu ứ đọng trong bàng quang trong thời gian dài chính là môi trường thuận lợi để vi khuẩn sinh sôi và phát triển. Nếu tình trạng nhiễm trùng tái phát nhiều lần, bạn buộc phải phẫu thuật để loại bỏ một phần của tuyến tiền liệt.
Sỏi bàng quang: Sỏi bàng quang là hệ quả do nước tiểu ứ đọng trong thời gian dài. Sỏi có thể gây nhiễm trùng, kích thích bàng quang, tiểu ra máu và gây tắc nghẽn dòng nước tiểu.
Tổn thương bàng quang: Nước tiểu tích tụ trong bàng quang và không thể thải trừ chính là nguyên nhân khiến bàng quang bị căng và yếu dần theo thời gian.
Thận hư: Áp lực từ bàng quang có thể gây tổn thương lên thận. Ngoài ra, tình trạng nhiễm trùng ở bàng quang có thể di chuyển lên thận và làm hư hại cơ quan này.

Chẩn đoán u phì đại lành tính tuyến tiền liệt

Trước khi tiến hành các xét nghiệm, bác sĩ sẽ đặt câu hỏi về triệu chứng lâm sàng, tiền sử bệnh lý của bạn và người thân trong gia đình. Sau đó bạn có thể phải thực hiện bài kiểm tra thể chất.

Các kiểm tra ban đầu trong chẩn đoán u phì đại lành tính tuyến tiền liệt:

Khám trực tràng kỹ thuật số: Bác sĩ sẽ đưa ngón tay vào trực tràng để kiểm tra tuyến tiền liệt để xác định có dấu hiệu bất thường hay không.
Xét nghiệm nước tiểu: Phân tích nước tiểu sẽ giúp bác sĩ loại trừ khả năng nhiễm trùng và một số tình trạng có thể gây ra các triệu chứng tương tự u phì đại lành tính tuyến tiền liệt.
Xét nghiệm máu: Cho phép bác sĩ nhận thấy những dấu hiệu bất thường về thận (suy thận, sỏi thận,…)
Xét nghiệm máu kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt (PSA): PSA là thành phần được sản xuất trong tuyến tiền liệt. Mức PSA cao có thể do tuyến tiền liệt mở rộng.

Sau khi thực hiện xác bài kiểm tra trên, bác sĩ có thể đề nghị xét nghiệm bổ sung để xác định tăng sản tuyến tiền liệt lành tính và loại trừ các khả năng khác.

Những xét nghiệm bổ sung bao gồm:

Xét nghiệm dòng nước tiểu: Bạn sẽ đi tiểu vào máy đo cường độ nước tiểu. Thiết bị này giúp xác định thời gian tiểu tiện và vận tốc dòng chảy.
Kiểm tra khối lượng dư postvoid: Xét nghiệm này nhằm xác định bạn có thể thải trừ hoàn toàn nước tiểu ở trong bàng quang hay không. Bác sĩ có thể sử dụng siêu âm hoặc đặt ống thông vào bàng quang sau khi bạn đi tiểu để do lượng nước tiểu còn lại bên trong cơ quan này.
Ghi chép tình trạng tiểu tiện trong 24 giờ: Việc ghi chép lại tần suất và lượng nước tiểu trong 24 giờ có thể giúp bác sĩ chẩn đoán đúng tình trạng mà bạn gặp phải. Nam giới mắc bệnh u phì đại lành tính tuyến tiền liệt có xu hướng tiểu tiện chủ yếu vào ban đêm.

Nếu tình trạng bệnh phức tạp, bác sĩ có thể đề nghị thực hiện các xét nghiệm sau:

Siêu âm cắt ngang: Một đầu dò siêu âm được đưa vào trực tràng để đo và đánh giá tuyến tiền liệt.
Sinh thiết tuyến tiền liệt: Kiểm tra mô từ tuyến tiền liệt có thể giúp bác sĩ chẩn đoán và loại trừ khả năng ung thư tuyến tiền liệt.
Đo áp lực ở bàng quang: Một ống thông được luồn qua niệu đạo vào bàng quang. Sau đó bác sĩ sẽ bơm nước hoặc không khí vào bàng quang thông qua ống này để đo áp lực và quan sát hoạt động của cơ bàng quang. Xét nghiệm này được thực hiện với những người bị nghi ngờ có vấn đề về dây thần kinh ở đường tiết niệu.
Nội soi bàng quang: Dụng cụ nội soi được đưa vào bàng quang cho phép bác sĩ quan sát bên trong niệu đạo và bàng quang. Nội soi bàng quang giúp bác sĩ xác định có sự hiện diện của sỏi hay các dấu hiệu bất thường khác.

Điều trị u phì đại lành tính tuyến tiền liệt

Điều trị u phì đại lành tính tuyến tiền liệt bao gồm các phương pháp điều trị nội khoa, điều trị xâm lấn tối thiểu và phẫu thuật. Trước khi chỉ định phương pháp thích hợp, bác sĩ sẽ căn cứ vào những yếu tố sau:

Kích thước của tuyến tiền liệt
Tuổi tác
Tình trạng sức khỏe
Triệu chứng lâm sàng do u phì đại lành tính tuyến tiền liệt gây ra

Nếu các triệu chứng không quá nặng nề, bác sĩ có thể trì hoãn điều trị và theo dõi tiến triển của các triệu chứng. Ở một số trường hợp, triệu chứng có thể thuyên giảm mà không nhất thiết phải điều trị.

1. Thuốc

Dùng thuốc là phương pháp điều trị phổ biến nhất đối với u phì đại lành tính tuyến tiền liệt có mức độ nhẹ đến trung bình. Các loại thuốc thường được sử dụng, bao gồm:

Thuốc chẹn alpha

Nhóm thuốc này có tác dụng thư giãn cơ cổ bàng quang và các sợi cơ ở đường tiết niệu. Việc thư giãn các cơ sẽ giúp bạn dễ dàng hơn khi tiểu tiện.

Các loại thuốc chẹn alpha phổ biến như:

Doxazosin
Silodosin
Tamsulosin
Alfuzosin

Khi sử dụng nhóm thuốc này, bạn có thể gặp phải các tác dụng phụ như chóng mặt, xuất tinh ngược (tinh dịch chảy ngược vào bàng quang thay vì xuất ra khỏi dương vật).

Thuốc ức chế men khử 5-alpha

Nhóm thuốc này có tác dụng thu nhỏ và ngăn chặn quá trình mở rộng của tuyến tiền liệt bằng cách ức chế sản sinh nội tiết.

Những loại thuốc ức chế men khử 5-alpha bao gồm:

Finasteride
Dutasteride

Tuy nhiên nhóm thuốc này cần khoảng 6 tháng để phát huy tác dụng. Tương tự như thuốc chẹn alpha, thuốc ức chế men khử 5-alpha có thể gây ra tình trạng xuất tinh ngược.

Nếu các triệu chứng xuất hiện liên tục trong thời gian sử dụng nhóm thuốc này, bác sĩ có thể đề nghị bạn kết hợp với thuốc chẹn alpha để cải thiện tình hình.

Cialis

Cialis là thuốc điều trị rối loạn cương dương. Tuy nhiên, Cialis cũng có thể được dùng để điều trị u phì đại lành tính tuyến tiền liệt.

Việc dùng thuốc có thể gây ra các triệu chứng không mong muốn. Để giảm thiểu rủi ro khi sử dụng, bạn cần tuân thủ theo chỉ dẫn của bác sĩ.

2. Điều trị xâm lấn tối thiểu và phẫu thuật

Điều trị xâm lấn tối thiểu và phẫu thuật được cân nhắc trong những trường hợp sau:

Các triệu chứng có mức độ từ trung bình đến nặng
Dùng thuốc không giúp thuyên giảm các triệu chứng
Đường tiết niệu bị tắc nghẽn, sỏi bàng quang, tiểu ra máu và xuất hiện các vấn đề ở thận
Bệnh nhân có mong muốn điều trị dứt điểm u phì đại lành tính tuyến tiền liệt

Tuy nhiên, phương pháp này có thể không phù hợp với những trường hợp sau:

Hẹp niệu đạo
Đường tiết niệu đang bị nhiễm trùng
Tiền sử xạ trị tuyến tiền liệt
Từng phẫu thuật đường tiết niệu
Rối loạn thần kinh (bệnh Parkinson, bệnh đa xơ cứng,…)

Thực hiện điều trị xâm lấn tối thiểu và phẫu thuật có thể đi kèm với những rủi ro nhất định. Các biến chứng bạn có thể gặp phải, bao gồm:

Xuất tinh ngược
Khó tiểu (tạm thời)
Nhiễm trùng đường tiết niệu
Chảy máu
Rối loạn cương dương
Mất kiểm soát bàng quang

Các thủ thuật trong điều trị xâm lấn tối thiểu và phẫu thuật gồm có:

bệnh u phì đại lành tính tuyến tiền liệt

Cắt bỏ mô tuyến tiền liệt (TURP)

Cắt bỏ mô tuyến tiền liệt được thực hiện nhằm loại bỏ mô tiền liệt tuyến dư thừa gây chèn ép lên niệu đạo.

Bác sĩ sẽ sử dụng dụng cụ đưa vào đầu dương vật kéo dài qua niệu đạo và vào khu vực tuyến tiền liệt. Phương pháp này không cần phải thực hiện bất cứ vết mổ nào bên ngoài cơ thể. Máy nội soi sẽ được sử dụng để cắt bỏ mô dư thừa ở tuyến tiền liệt.

Thực hiện đường rạch tuyến tiền liệt (TUIP)

Thực hiện đường rạch ở tuyến tiền liệt sẽ được hỗ trợ bởi phương pháp nội soi.

Sau khi đưa dụng cụ nội soi qua đầu dương vật vào niệu quản, bác sĩ sẽ cắt một hoặc hai rãnh nhỏ ở khu vực nối giữa tuyến tiền liệt và bàng quang nhằm mở rộng đường tiết niệu để nước tiểu đi qua dễ dàng hơn.

Liệu pháp vi sóng (TUMT)

Liệu pháp này sử dụng ăng-ten vi sóng nhỏ đưa qua đầu dương vật và đi vào khu vực niệu đạo được bao quanh bởi tuyến tiền liệt. Tại khu vực này, ăng-ten sẽ phát ra năng lượng nhằm làm nóng và phá hủy mô tuyến tiền liệt dư thừa.

Cắt bỏ tần số vô tuyến (TUNA)

Cắt bỏ tần số vô tuyến là thủ tục ngoại trú trong điều trị các triệu chứng của u phì đại tuyến tiền liệt lành tính.

Tương tự như các phương pháp điều trị xâm lấn tối thiểu, cắt bỏ tần số vô tuyến sử dụng nội soi để thực hiện. Tuy nhiên, phương pháp này sử dụng kim nhỏ cắm vào mô tuyền tiến liệt gây chèn ép vào niệu đạo.

Sau đó sóng vô tuyến được truyền qua kim nhằm tạo ra nhiệt để tạo ra mô sẹo. Sẹo co rút mô tuyến tiền liệt dư thừa và cho phép nước tiểu đi qua dễ dàng hơn.

Liệu pháp laser

Tia laser năng lượng cao sẽ phá hủy và loại bỏ các mô tuyến tiền liệt phát triển quá mức. Điều trị bằng tia laser làm giảm các triệu chứng nhanh chóng và ít phát sinh tác dụng phụ hơn so với phẫu thuật.

Liệu pháp laser được thực hiện ở những người không thể thực hiện các thủ thuật điều trị xâm lấn tối thiểu khác. Các liệu pháp laser điều trị u phì đại tuyến tiền liệt lành tính, bao gồm:

Thủ tục cắt bỏ: Thủ tục này sử dụng laser để cắt đốt mô tuyến tiền liệt gây tắc nghẽn niệu đạo.
Ngăn chặn tái phát mô tuyến tiền liệt mở rộng: Thủ tục này loại bỏ các mô tuyến tiền liệt dư thừa và ngăn chặn sự tái phát của các mô này.

Phẫu thuật cắt bỏ tuyến tiền liệt

Phẫu thuật cắt bỏ tuyến tiền liệt được thực hiện khi tuyến tiền liệt lớn và gây tổn thương bàng quang.

Bác sĩ sẽ tạo vết mổ ở dụng dưới để tiếp cận với tuyến tiền liệt và loại bỏ mô tuyến tiền liệt gây chèn ép lên niệu đạo. Khi thực hiện phương pháp này, bạn sẽ được gây mê toàn thân và truyền máu dự phòng.

Sau khi điều trị xâm lấn tối thiểu và phẫu thuật, bác sĩ sẽ theo dõi tiến triển của tuyến tiền liệt trong một thời gian nhất định. Lúc này, bạn cần hạn chế nâng vật nặng hoặc hoạt động quá mức để tránh gây tổn thương lên cơ quan này.

3. Biện pháp khắc phục triệu chứng tại nhà

Nếu tình trạng u phì đại tuyến tiền liệt lành tính không gây ra các triệu chứng nghiêm trọng, bạn có thể cải thiện tình trạng với những biện pháp ngay tại nhà.

Các biện pháp cải thiện triệu chứng u phì đại lành tính tuyến tiền liệt tại nhà:

Không dùng thức uống vào buổi tối: Thu nạp nhiều chất lỏng vào buổi tối có thể làm tăng tần suất tiểu đêm. Do đó bạn không nên uống nước hay các loại thức uống khác trước khi ngủ từ 2 – 3 giờ.
Hạn chế caffeine và rượu: Caffeine và rượu có thể làm tăng tích tụ nước tiểu, kích thích bàng quang và khiến các triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn.
Thận trọng khi dùng thuốc thông mũi hoặc thuốc kháng histamine: Những loại thuốc này gây thắt các cơ ở niệu đạo khiến bạn gặp khó khăn khi tiểu tiện.
Đi tiểu ngay khi có nhu cầu: Việc nhịn tiểu gây căng và tổn thương lên thành bàng quang.
Duy trì cân nặng vừa phải: Béo phì có ảnh hưởng đến sự mở rộng của tuyến tiền liệt. Do đó bạn nên thay đổi chế độ ăn uống hợp lý và luyện tập thường xuyên nhằm duy trì cân nặng vừa phải.
Giữ ấm cho cơ thể: Nhiệt độ lạnh có thể gây ứ đọng nước tiểu và khiến tiểu gấp xuất hiện thường xuyên hơn.

Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, không phải tư vấn chuyên môn. Chúng tôi không đưa ra lời khuyên thay thế cho chỉ định từ nhân viên y tế!

Đọc toàn bộ bài viết