Thời gian chờ điều trị ung thư vú là bao lâu? Tại sao cần đợi?

Thông thường, người bệnh lo lắng khi chờ đến thời gian điều trị ung thư vú và thắc mắc “Thời gian chờ điều trị ung thư vú là bao lâu? Tại sao cần chờ đợi?”. Bài viết dưới đây được thạc sĩ bác sĩ Nguyễn Đỗ Thùy Giang, Trưởng khoa Ngoại Vú, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM sẽ giải đáp thắc mắc này.

Thời gian chờ điều trị ung thư vú là gì?

Thời gian chờ điều trị ung thư vú là khoảng thời gian từ khi nhận biết triệu chứng đến lúc chẩn đoán và bắt đầu điều trị cho người bệnh. Nhiều người đặt câu hỏi “có thể chờ bao lâu để bắt đầu điều trị ung thư vú?”. Bởi bất kỳ lý do nào, người bệnh có thể thắc mắc liệu phẫu thuật điều trị ung thư vú có cần diễn ra vào tuần tới hay không, liệu hóa trị sau phẫu thuật có thể bị trì hoãn trong 1-2 tháng hay không, hoặc liệu việc điều trị ung thư giai đoạn 4 có cần thực hiện ngay lập tức hay không.

Tại sao điều trị ung thư vú cần chờ đợi?

Điều trị ung thư vú cần chờ đợi để người bệnh đưa ra quyết định đúng đắn trong việc chăm sóc chính bản thân mình. Hãy xem nghiên cứu nào cho chúng ta biết về tác động của việc trì hoãn điều trị với khả năng sống sót và một số đặc điểm của bệnh ung thư vú có thể chỉ xảy ra với người bệnh. Sau khi xem xét thông tin này, hãy cân nhắc việc nói chuyện với bác sĩ điều trị cho người bệnh.

Ngược lại, một đánh giá năm 2019 tại Mỹ cho thấy phụ nữ không có bảo hiểm y tế có thời gian chờ đợi ngắn hơn trước khi phẫu thuật điều trị ung thư vú giai đoạn đầu và tỷ lệ tử vong thấp hơn. Người ta nghĩ rằng có lẽ những rào cản liên quan đến việc cấp phép trước và hệ thống bảo hiểm y tế có thể là lý do điều trị ung thư vú cần chờ đợi.

Bác sĩ điều trị ung thư vú sẽ đưa ra quyết định đúng đắn lịch trình điều trị cho người bệnh.

Tại sao thời gian chờ điều trị ung thư vú vài ngày hoặc vài tuần trước khi quyết định điều trị có thể có lợi? Một số ưu điểm của việc chờ đợi, bao gồm:

• Thời gian để tìm hiểu: người bệnh sẽ hiểu thêm về bệnh mình đang mắc như thế nào để tìm cơ sở điều trị phù hợp và thuận lợi hơn khi trao đổi với bác sĩ điều trị.
• Thời gian để tìm hiểu về các phương pháp phẫu thuật: sau khi được chẩn đoán, người bệnh cần suy nghĩ và đưa ra rất nhiều lựa chọn như phẫu thuật cắt bỏ khối u và cắt bỏ vú. Nếu người bệnh phẫu thuật cắt bỏ vú sẽ tiếp tục chọn tái tạo vú ngay lập tức hay trì hoãn? Ngoài ra, còn có các thủ thuật mới như phẫu thuật cắt bỏ núm vú hoặc tiết kiệm da – lựa chọn tốt cho một số phụ nữ. Tuy nhiên, không phải bác sĩ phẫu thuật nào cũng thực hiện những thủ thuật này.
• Với phụ nữ trẻ ung thư vú: người bệnh cần thời gian gặp bác sĩ chuyên khoa sinh sản để trao đổi về việc bảo tồn khả năng sinh sản. Bởi, hóa trị thường dẫn đến vô sinh, nhưng có những biện pháp người bệnh có thể thực hiện trước nếu muốn có con sau khi điều trị.
• Thời gian để lấy ý kiến ​​thứ 2: việc tham khảo ý kiến ​​thứ 2 hầu như luôn là ý tưởng hay. Các bác sĩ không chỉ có kinh nghiệm và nhiều kiến thức khác nhau. Việc này còn giúp người bệnh yên tâm nếu còn phân vân và cần được giải đáp những câu hỏi thắc mắc về lựa chọn của mình.
• Thời gian để đảm bảo mọi tình trạng bệnh đều được kiểm soát tốt: nếu người bệnh mắc thêm bệnh nền đi kèm như tiểu đường hoặc huyết áp cao. Việc dành thời gian ngắn để đảm bảo lượng đường trong máu hoặc huyết áp ổn định rất quan trọng.
• Thời gian để bỏ thuốc lá: nếu người bệnh hút thuốc, cần ngưng việc này trước khi phẫu thuật và thậm chí vài ngày trước đó. Bởi, điều này giúp giảm nguy cơ biến chứng.

Mặc dù thông tin cho thấy phẫu thuật trong vòng vài tuần và hóa trị trong vòng một tháng là lý tưởng, nhưng có một số lý do rất chính đáng khiến người bệnh có thể muốn đợi vài ngày hoặc vài tuần để bắt đầu điều trị.

Hầu hết, các bác sĩ phẫu thuật và bác sĩ điều trị ung thư sẽ trấn an người bệnh rằng “bạn vẫn còn chút thời gian”, mặc dù có thể xảy ra trường hợp ngoại lệ với quy tắc chung như người bệnh xuất hiện khối u đè lên cơ quan quan trọng.

Thời gian chờ điều trị ung thư vú là bao lâu?

Thời gian chờ điều trị ung thư vú trung bình cho đến khi phẫu thuật thực sự đã tăng lên, với thời gian trì hoãn trung bình là 21 ngày vào năm 1998, 31 ngày vào năm 2003 và 41 ngày vào năm 2008. [1]

Chúng ta có cuộc sống bận rộn. Một số người bệnh mong muốn có thể đợi đến kỳ nghỉ lễ sắp tới hay khi con họ đi học trở lại rồi mới phẫu thuật. Những người bệnh khác hy vọng đợi đến khi bảo hiểm của mình có hiệu lực ở công việc mới hoặc tìm được bảo hiểm hỗ trợ điều trị bệnh. Và không phải ai cũng cảm thấy sẵn sàng phẫu thuật ngay sau khi được chẩn đoán.

Vậy người bệnh có thể đợi được bao lâu? Hãy xem xét các nghiên cứu về khả năng sống sót chung cũng như các nhóm bệnh nhân đặc biệt.

Thời gian chờ điều trị ung thư vú trung bình cho đến khi phẫu thuật thực sự đã tăng lên.

Sự trì hoãn trong điều trị ung thư vú có ảnh hưởng đến bệnh nhân không?

Thời gian chờ điều trị ung thư vú có ảnh hưởng đến người bệnh không sẽ được giải đáp thông qua các nghiên cứu về thời gian phẫu thuật và khả năng sống sót.

Một số nghiên cứu đã được thực hiện nhưng sự khác biệt trong cách tiến hành có thể ảnh hưởng đến kết quả. Ví dụ, một số nghiên cứu xem xét khoảng thời gian từ khi chẩn đoán xác định bệnh đến khi phẫu thuật và nghiên cứu khác đã xem xét khoảng thời gian từ khi xuất hiện các triệu chứng chẳng hạn như khối u đến thời điểm phẫu thuật.

Một số nghiên cứu cũng xem xét mức trung bình của tất cả mọi người, trong khi nhóm khác đã tách riêng từng người bệnh dựa trên độ tuổi, loại khối u và tình trạng thụ thể. Vì vậy, các nghiên cứu có thể bị sai lệch vì bác sĩ có khả năng đề nghị phẫu thuật sớm hơn cho phụ nữ có khối u ác tính hơn. Chúng ta hãy xem thời gian phẫu thuật và tỷ lệ sống sót ở các nhóm người khác nhau.

Lựa chọn thời điểm thích hợp để điều trị ung thư vú

Mặc dù y học không có câu trả lời chắc chắn về việc lựa chọn thời điểm thích hợp để điều trị ung thư vú bởi, điều này phi đạo đức nếu tiến hành một nghiên cứu dứt khoát; tuy nhiên, điều này có vẻ như phẫu thuật sớm hơn là lý tưởng mặc dù việc dành một thời gian ngắn để lập kế hoạch vẫn luôn phải có.

Việc trì hoãn phẫu thuật trong thời gian dài có thể nguy hiểm. Các nghiên cứu cho thấy, người trì hoãn phẫu thuật hơn 6 tháng có nguy cơ tử vong vì diễn tiến bệnh này cao gấp đôi. Bất kỳ khối u vú nào cũng cần được chẩn đoán, giải thích rõ.

Bên cạnh những khác biệt về khả năng sống, nỗi lo lắng có thể khiến người bệnh phải lên lịch mổ sớm hơn. Mặt khác, mức độ lo lắng đã trải qua của mỗi người bệnh thường khác nhau. Một số người cảm thấy rất thoải mái khi chờ đợi, những người khác lại cảm thấy rất lo lắng, không muốn “giữ mãi bệnh ung thư trong người”. Người đang cảm thấy lo lắng có lẽ nên cân nhắc việc phẫu thuật sớm thay vì muộn hơn.

Sau phẫu thuật điều trị ung thư vú giai đoạn đầu, nhiều phụ nữ được hóa trị hỗ trợ. Đồng thời, may mắn là xét nghiệm di truyền đang giúp xác định người bệnh cần điều trị hóa trị sau phẫu thuật và người không cần.

Khoảng thời gian giữa phẫu thuật và hóa trị phụ thuộc phần nào vào việc cơ thể người bệnh sau phẫu thuật tốt như thế nào vì vị trí phẫu thuật cần được chữa lành tương đối tốt trước khi bắt đầu hóa trị. Nhưng một khi vết mổ đã lành, thời điểm tối ưu để bắt đầu hóa trị là khi nào?

Một đánh giá có hệ thống năm 2016 được công bố trên tạp chí Nghiên cứu và Điều trị Ung thư Vú cho thấy việc chờ đợi hóa trị hơn 4 tuần sẽ làm tăng nguy cơ tái phát và giảm tỷ lệ sống sót thấp hơn 4%-8%. Một số nghiên cứu khác không tìm thấy sự khác biệt khi hóa trị bị trì hoãn hơn 4 tuần nhưng lại cho thấy tỷ lệ sống sót thấp hơn nếu trì hoãn lâu hơn. [2]

Cũng như phẫu thuật, một số người có thể được hưởng lợi nhiều hơn những người khác khi theo đuổi hóa trị hỗ trợ càng sớm càng tốt. Một nghiên cứu năm 2014 cho thấy, việc trì hoãn phẫu thuật hơn 61 ngày sau phẫu thuật sẽ làm giảm tỷ lệ sống còn, đặc biệt tỷ lệ này thấp hơn 75% ở những người mắc bệnh giai đoạn 3.

Một nghiên cứu năm 2018 cho thấy, bắt đầu hóa trị trong vòng 30 ngày sau phẫu thuật đã tăng tỷ lệ sống hơn so với việc chờ đợi 60 ngày. Tuy nhiên, điều này chỉ dành cho người có khối u bộ ba âm tính hoặc khối u di căn hạch bạch huyết vùng nách.

Vì vậy, thời gian hóa trị hỗ trợ lý tưởng nhất nên được bắt đầu sớm trong vòng 30 ngày sau phẫu thuật nếu có thể, đặc biệt với người có khối u nguy cơ cao.

ThS.BS Nguyễn Đỗ Thùy Giang, Trưởng khoa Ngoại Vú, BVĐK Tâm Anh TP.HCM đang phẫu thuật điều trị ung thư vú.

Lựa chọn phương pháp trong thời gian chờ điều trị ung thư vú

Việc lựa chọn phương pháp trong thời gian chờ điều trị ung thư vú sẽ dựa trên một số nghiên cứu đã được thực hiện, nhưng có số khác biệt trong cách tiến hành có thể ảnh hưởng đến kết quả. Ví dụ, một số nghiên cứu đã xem xét khoảng thời gian từ khi chẩn đoán xác định đến khi phẫu thuật và những nghiên cứu khác đã xem xét khoảng thời gian từ khi xuất hiện các triệu chứng (chẳng hạn như khối u) đến thời điểm phẫu thuật.

Một số đã xem xét mức trung bình của tất cả mọi người, trong khi nhóm khác đã tách riêng từng người dựa trên độ tuổi, loại khối u và tình trạng thụ thể. Các nghiên cứu cũng có thể bị sai lệch, vì các bác sĩ có khả năng đề nghị phẫu thuật sớm hơn cho phụ nữ có khối u ác tính hơn. Chúng ta hãy xem thời gian phẫu thuật và tỷ lệ sống sót ở các nhóm người khác nhau.

Mặc dù có suy nghĩ cho rằng người được bảo hiểm sẽ có thời gian chờ đợi ngắn hơn trước khi phẫu thuật, nhưng một nghiên cứu lớn năm 2019 trên PLoS One đã xem xét hơn 1,3 triệu người xem thời gian điều trị ban đầu ảnh hưởng đến khả năng sống như thế nào.

Trong nghiên cứu này cho thấy, bệnh ung thư vú giai đoạn đầu chờ đợi hơn 35 ngày kể từ khi chẩn đoán đến lúc phẫu thuật sẽ làm giảm tỷ lệ sống. Đáng ngạc nhiên, người không có bảo hiểm có thời gian bắt đầu điều trị nhanh hơn.

Mặc dù thời điểm tốt nhất giữa chẩn đoán và phẫu thuật; phẫu thuật và hóa trị không chắc chắn, nhưng có vẻ như việc điều trị sớm hơn sau khi dành thời gian tham khảo ý kiến ​​thứ 2 và chữa lành sau phẫu thuật là lý tưởng.

Một số nghiên cứu có thể gây nhầm lẫn (đặc biệt khi người bạn mới được chẩn đoán và chỉ mới tìm hiểu về những thứ như HER2), nhưng hiểu biết về bệnh ung thư cụ thể và sở thích cá nhân của người bệnh là điều quan trọng trong việc đưa ra lựa chọn sáng suốt về thời điểm điều trị tốt nhất.

Hiện, có rất ít nghiên cứu xem xét thời điểm tối ưu cho đến khi điều trị ung thư vú di căn, mặc dù việc chờ hơn 12 tuần có liên quan đến khả năng sống thấp hơn. Tuy nhiên, mục tiêu điều trị ung thư vú di căn khác với bệnh ở giai đoạn đầu. Hầu hết việc điều trị bệnh ở giai đoạn đầu tích cực với mục tiêu giảm nguy cơ tái phát. Với ung thư di căn, mục tiêu thường sử dụng ít phương pháp điều trị cần thiết nhất để kiểm soát bệnh.

Chăm sóc người bệnh trong thời gian chờ đợi điều trị ung thư vú

Một số cách chăm sóc người bệnh trong thời gian chờ điều trị ung thư vú, bao gồm:

• Sắp xếp thời gian để vết thương lành sau phẫu thuật và có thể nghỉ ngơi sau bất kỳ đợt điều trị nào.
• Dành vài ngày hoặc thậm chí vài tuần để sắp xếp việc chăm sóc trẻ, lên lịch mọi người mang bữa ăn đến,…
• Thiết lập một thời khóa biểu để có thể giải quyết công việc cơ quan của người bệnh và sắp xếp việc nhà trong thời gian điều trị.
• Sắp xếp thời gian chụp MRI trước phẫu thuật trên cùng một vú với bệnh ung thư vú nếu có dự định phẫu thuật cắt bỏ khối u, bảo tồn vú hoặc phẫu thuật phòng ngừa trên vú còn lại.
• Hỗ trợ điều phối lịch trình giữa bác sĩ phẫu thuật và bác sĩ phẫu thuật thẩm mỹ nếu người bệnh đang có kế hoạch tái tạo vú ngay lập tức.
• Cùng người bệnh dành vài ngày để mua sắm và giúp tiết kiệm tiền chuẩn bị cho việc điều trị ung thư vú.

Thời gian hóa trị hỗ trợ lý tưởng nhất nên được bắt đầu sớm trong vòng 30 ngày sau phẫu thuật nếu có thể

Khoa Ngoại Vú, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM quy tụ các chuyên gia, bác sĩ giàu kinh nghiệm, liên tục cập nhật phương pháp điều trị mới trên thế giới giúp tầm soát ung thư vú, chẩn đoán sớm ung thư vú và các bệnh lý tuyến vú khác, lên kế hoạch điều trị toàn diện, hiệu quả và rút ngắn thời gian đáng kể. Đặc biệt, người bệnh có thể chia sẻ những khó khăn lo lắng với các thành viên trong “CLB bệnh nhân ung thư vú bệnh viện Tâm Anh”.

Việc chẩn đoán ung thư đôi khi có thể mất thời gian. Không ít người bệnh có thể cảm thấy lo lắng về bệnh và thắc mắc tại sao cần đợi. Thông qua bài này, người bệnh hiểu hơn về thời gian cần chuẩn bị trước thời gian chờ điều trị ung thư vú. Đồng thời, nếu người bệnh quá lo lắng, hãy chia sẻ cảm xúc của mình với những người khác cũng có trải nghiệm tương tự tại nhóm “CLB bệnh nhân ung thư vú bệnh viện Tâm Anh“.