Dầu dừa là một loại dầu ăn lành mạnh, chứa nhiều axit béo chuỗi trung bình – loại chất béo có tác động lớn đến sự trao đổi chất. Dầu dừa phân đoạn được tạo ra từ dầu dừa và chủ yếu gồm có hai loại axit béo chuỗi trung bình. Khác với dầu dừa thông thường, dầu dừa phân đoạn vẫn duy trì dạng lỏng ở nhiệt độ mát. Dưới đây là những điều cần biết về dầu dừa phân đoạn và các tác dụng đối với sức khỏe.
Dầu dừa phân đoạn là gì?
Dầu dừa phân đoạn (fractionated coconut oil) là một loại dầu được tạo ra từ dầu dừa thông thường.
Cả dầu dừa thường và dầu dừa phân đoạn đều giàu chất béo trung tính chuỗi trung bình (medium-chain triglycerides - MCT) – loại chất béo có độ dài chuỗi axit béo từ 6 đến 12 nguyên tử cacbon.
Tuy nhiên, thành phần axit béo của dầu dừa thường và dầu dừa phân đoạn rất khác nhau.
Trong khi loại axit béo chính trong dầu dừa thường là axit lauric (chuỗi axit béo có 12 nguyên tử cacbon hay C12) thì dầu dừa phân đoạn lại gần như không chứa axit béo này vì phần lớn lượng axit lauric trong dầu dừa đều bị loại bỏ trong quá trình sản xuất.
Các axit béo chuỗi dài trong dầu dừa cũng bị mất đi trong quá trình tạo ra dầu dừa phân đoạn.
Do đó, các axit béo chuỗi trung bình (medium-chain fatty acid - MCFA) chính trong dầu dừa phân đoạn là:
- C8: axit caprylic hay còn gọi là axit octanoic
- C10: axit capric hay còn gọi là axit decanoic
Axit béo chuỗi trung bình được cơ thể chuyển hóa theo cách khác với các loại chất béo khác.
MCFA được vận chuyển trực tiếp từ đường tiêu hóa đến gan và tại đây, loại axit béo này được sử dụng làm nguồn năng lượng tức thì cho cơ thể. MCFA cũng có thể được chuyển hóa thành xeton – một hợp chất được tạo ra bởi gan, có tác dụng kiểm soát bệnh động kinh.
Dầu dừa phân đoạn không mùi, không vị và thường có giá cao hơn dầu dừa thông thường.
Dầu dừa phân đoạn rất giống với dầu MCT (MCT oil) – một loại dầu có chứa 100% chất béo trung tính chuỗi trung bình.
Dầu dừa phân đoạn được tạo ra như thế nào?
Dầu dừa phân đoạn được sản xuất bằng cách phân đoạn dầu dừa thường.
Phân đoạn (fractionation) là quá trình tách các loại chất béo khác nhau có tự nhiên trong một số loại dầu. Phương pháp này có nguyên lý dựa trên điểm nóng chảy (nhiệt độ tan chảy) khác nhau của các loại chất béo.
Ví dụ, axit lauric và axit béo chuỗi dài có điểm nóng chảy cao hơn axit caprylic và axit capric. Do đó, axit lauric và axit béo chuỗi dài sẽ đông cứng lại sớm hơn khi được làm lạnh.
Trong quá trình phân đoạn, dầu dừa được đun nóng đến mức nhiệt vượt quá điểm nóng chảy. Sau đó, dầu được để nguội và phần rắn của dầu được tách ra khỏi phần lỏng.
Toàn bộ quá trình phân đoạn dầu mất khoảng vài giờ.
Các lợi ích của dầu dừa phân đoạn
Hỗ trợ giảm cân
Nhiều nghiên cứu đã thử thay các loại chất béo khác trong chế độ ăn uống bằng chất béo trung tính chuỗi trung bình (MCT) - thành phần chính của dầu dừa phân đoạn và nhận thấy rằng chế độ ăn có nhiều MCT có thể giúp giảm cân.
Sở dĩ MCT có lợi cho việc giảm cân là vì:
- MCT giúp làm giảm cảm giác đói và dẫn đến nạp vào ít calo hơn
- MCT giúp cơ thể đốt cháy nhiều mỡ và calo hơn
- MCT ít được tích trữ dưới dạng mỡ trong cơ thể hơn so với các loại chất béo khác
Tuy nhiên, số cân nặng giảm được trong hầu hết các nghiên cứu nhìn chung đều không nhiều.
Một bản đánh giá 13 nghiên cứu đã cho thấy rằng MCT có hiệu quả giảm cân cao hơn một chút so với các loại các chất béo khác. Cụ thể, những người theo chế độ ăn giàu MCT đã giảm được nhiều hơn khoảng 0,5kg so với những người ăn các loại các chất béo khác. (1)
Tuy nhiên, các tác giả của bản đánh giá lại lưu ý rằng khoảng một nửa số nghiên cứu này được tài trợ bởi các công ty sản xuất dầu MCT nên kết quả có thể không chính xác 100%.
Các lợi ích khác
Chất béo trung tính chuỗi trung bình trong dầu dừa phân đoạn còn mang lại một số lợi ích khác cho sức khỏe như:
Giảm kháng insulin: Một nghiên cứu nhỏ cho thấy MCT có thể cải thiện tình trạng kháng insulin và làm giảm các yếu tố nguy cơ khác ở những người mắc bệnh tiểu đường và thừa cân.
Điều trị động kinh: Chế độ ăn kiêng Keto giàu MCT có lợi cho những trẻ em bị bệnh động kinh. Khi bổ sung MCT, trẻ có thể ăn nhiều carb và protein hơn, điều này giúp dễ dàng thực hiện chế độ ăn kiêng hơn.
Cải thiện chức năng não: Một nghiên cứu chỉ ra rằng ở một số người bị bệnh Alzheimer mức độ nhẹ đến vừa, MCT có thể giúp cải thiện chức năng não bộ.
Nhược điểm của dầu dừa phân đoạn
Axit lauric là một thành phần chính của dầu dừa. Dầu dừa chứa khoảng 50% axit lauric và là một trong những loại thực phẩm giàu chất béo bão hòa nhất hành tinh.
Axit lauric có nhiều đặc tính có lợi cho sức khỏe. Cụ thể, loại axit béo này có đặc tính kháng khuẩn, kháng virus và kháng nấm nên có thể chống lại nhiều bệnh nhiễm trùng khác nhau. (2)
Tuy nhiên, hầu hết các loại dầu dừa phân đoạn đều không chứa axit lauric hoặc nếu có thì cũng chỉ chứa một lượng rất nhỏ. Vì vậy nên dầu dừa phân đoạn không mang lại nhiều lợi ích như dầu dừa thông thường.
Cách sử dụng dầu dừa phân đoạn
Dầu dừa phân đoạn được bán trên thị trường dưới ba cái tên khác nhau:
- Dầu dừa phân đoạn: Loại dầu này chủ yếu được sử dụng cho mục đích chăm sóc cá nhân, chẳng hạn như dưỡng ẩm da, dưỡng tóc và dùng làm dầu mát-xa.
- Dầu MCT: Thường được sử dụng giống như một loại thực phẩm chức năng. Liều lượng khuyến nghị phổ biến là 1 - 3 muỗng canh mỗi ngày.
- Dầu dừa dạng lỏng (liquid coconut oil): Thường được dùng làm dầu ăn.
Về cơ bản, cả ba loại dầu này đều giống nhau.
Dầu dừa phân đoạn có an toàn không?
Dầu dừa phân đoạn an toàn cho hầu hết mọi người.
Tuy nhiên, đã có báo cáo về các trường hợp gặp phải triệu chứng tiêu hóa như đau bụng, tiêu chảy và nôn mửa khi ăn loại dầu này.
Các triệu chứng chủ yếu xảy ra ở trẻ em đang theo chế độ ăn kiêng Keto giàu MCT. (3)
Mặc dù hiếm gặp nhưng dừa và dầu dừa có thể gây dị ứng. Những người bị dị ứng dừa và dầu dừa thường cũng sẽ gặp phải các phản ứng bất lợi khi sử dụng dầu dừa phân đoạn.
Tóm tắt bài viết
Dầu dừa phân đoạn được tạo ra bằng cách tách các loại chất béo khác nhau trong dầu dừa thông thường.
Sau quá trình phân đoạn, dầu dừa chỉ còn lại hai axit béo chuỗi trung bình là axit caprylic và axit capric. Hai axit béo này có tác dụng hỗ trợ giảm cân nhẹ và còn có một số tác dụng khác cho sức khỏe.
Tuy nhiên, dầu dừa phân đoạn không có nhiều thành phần có lợi như dầu dừa thường. Axit lauric - một trong những loại chất béo có lợi nhất trong dầu dừa - cũng bị loại bỏ.